Ay Tutulması Nedir?

Ay tutulması, Ay'ın Güneş'in karşısında Dünya'nın gölgesine girmesi, böylece Dünya'nın gölgesinin Ay'ın yüzeyi üzerinde kalmasıdır.

Ay tutulması, Dünya üzerinde Ay'ın ufkun üzerinde bulunduğu her yerde benzer koşullar altında görülebilmektedir. Ay tutulmaları yalnızca dolunayda meydana gelir ve her ay meydana gelmez çünkü Ay'ın yörünge düzlemi, Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesine (ekliptik) yaklaşık 5° eğiktir.

Bu nedenle, çoğu yeni ay ve dolunayda Dünya, Güneş ve Ay düz bir çizgide değildir.

Ay'ın Dünya etrafındaki hareketi batıdan doğuya doğrudur. Güneye bakan bir gözlemci için Ay'ın gölgelenmesi sol kenarından başlar.

AY TUTULMASI NASIL GERÇEKLEŞİR?

Ay yüzeyinin bir kısmının gölgede kalması ve dolayısıyla kararması sonrasında Ay'ın parçalı tutulmaya uğradığı söyleniyor. Tutulmanın tam olması ve koşulların uygun olması durumunda, yaklaşık iki saat içinde Ay diskinin tamamı gölgenin en karanlık kısmı olan umbradan geçecek.

Bu süre zarfında Ay genellikle tamamen karanlık değildir. Güneş ışığının bir kısmı, özellikle de daha kırmızı olan ışık, Dünya'nın atmosferine nüfuz eder, gölge konisi içinde kırılır ve Ay'a ulaşır. Dünyadaki meteorolojik koşullar, atmosfere nüfuz edebilen ışığın miktarını ve rengini güçlü bir şekilde etkiler. Genel olarak, tamamen tutulan Ay açıkça görülebilir ve kırmızımsı kahverengi, bakırımsı bir renge sahiptir, ancak parlaklık bir tutulmadan diğerine büyük ölçüde değişir.

AY TUTULMASI NE ZAMAN YAŞANIR?

Ortalama olarak yılda iki ay tutulması yaşanır, ancak bazı yıllarda çok daha fazla ay tutulması yaşanır.

AY TUTULMASI SADECE DOLUNAY SIRASINDA MI OLUŞUR?

Ay, Güneş'in tam karşısında olduğunda, Dünya'nın gölgesi Ay'ın üzerine düştüğünde, ay tutulması meydana gelir. Ay'ın yörüngesi Dünya'nın yörüngesinden 5 derece daha eğik olduğundan her ay dolunayda ay tutulması olmuyor.

Ay tutulması tam, kısmi veya yarı gölgeli olabilir. Tam tutulma, Dünya'nın gölgesinin Ay'ı tamamen kaplaması durumunda meydana gelir. Parçalı tutulma (yukarıda resimde görülen), Dünya'nın gölgesinin ayın yalnızca bir bölümünü kapladığı zamandır. Yarı gölgeli bir tutulma, Dünya'nın daha açık olan dış gölgesinin (yarı gölge) ayı kaplamasını içerir. Penumbral gölgeler genellikle sıradan gökyüzü gözlemcileri tarafından fark edilmez.

Tam Ay tutulması sırasında Ay, tamlığın her iki tarafında da parçalı tutulmalar yaşanıyor.

2023 KASIM AYINDAKİ AY TUTULMASININ ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

Üç yıl boyunca son tam ay tutulması 8 Kasım 2022'de gerçekleşti, bir sonraki ise 14 Mart 2025'te gerçekleşti; ancak bu süre zarfında kısmi ve yarı gölgeli ay tutulmalarını görmeye devam edeceğiz.

Ay tutulması, Güneş, Dünya ve Ay aynı hizaya gelerek Ay'ın Dünya'nın gölgesine girmesiyle meydana gelir. Tam ay tutulması sırasında Ay'ın tamamı, Dünya'nın gölgesinin tam gölge adı verilen en karanlık kısmına düşer. Ay umbranın içindeyken kırmızımsı bir renk alacaktır. Bu olaydan dolayı ay tutulmalarına bazen “Kanlı Ay” da denilmektedir.

TUTULMAYI NASIL GÖZLEMLEYEBİLİRİM?

Ay tutulmasını gözlemlemek için herhangi bir özel ekipmana ihtiyacınız yok, ancak dürbün veya teleskop görüntüyü ve kırmızı rengi artıracaktır. Parlak ışıklardan uzak, karanlık bir ortam en iyi görüntüleme koşullarını sağlar.