Demans

Demans

Yaşlanma - İleri Yaş

DUYGUSAL VE ZİHİNSEL ZİNDELİK

Duygusal ve zihinsel zindelik fiziksel zindelikle yakından bağlantılıdır, çünkü zihninizin bedeniniz üzerinde güçlü bir etkisi vardır ve fiziksel durumunuzun da kendinizi iyi veya kötü hissetmeniz ve düşünceleriniz üzerinde etkisi vardır. Ayrıca sosyal temas da duygularınız üzerinde büyük fark yaratır. “Kaybedilmiş” bir aktivitenin yerine yenisini koymak, aktif kalmanın ve kendinizi iyi hissetmenin anahtarıdır. Örneğin; artık koşamıyorsanız, yürümeyi, bisiklete binmeyi ve/veya yüzmeyi deneyebilirsiniz. Ve eğer favori aktiviteniz dans etmekse, su jimnastiği derslerine katılmak gibi sosyal ve fiziksel aktivite içeren başka bir şeyi deneyebilirsiniz. Yaşlanma ve sağlığınızdaki değişiklikler nedeniyle her şeyi yapamayacak durumda olsanız bile, “kaybedilmiş” aktiviteleri yenileriyle değiştirmek sizin pozitif bir tavır sergileyerek sağlık hissini yakalamanıza yardımcı olabilir. Fiziksel aktivite: Duygusal ve bilişsel sağlığınızı düzenli aktiviteyle koruyun veya geliştirin. Fiziksel aktivite bedende duygusal sağlığa iyi gelen kimyasalları üretirken, hareketsizlik ise depresyon, anksiyete ve stresi daha da kötüleştirebilir. Fiziksel aktivite ve Alzheimer ve diğer demans türleri arasındaki bağlantıyı gösteren çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Fiziksel olarak aktif olan yetişkinlerin aktif olmayanlara oranla Alzheimer veya demans risklerinin daha az olduğu saptanmıştır. Sosyal aktivite: Arkadaşlar, aile ve toplumla iletişim içinde olarak duygusal sağlığınızı koruyun veya geliştirin. Fiziksel olarak ister sağlıklı ister hasta olsun, diğerleriyle ilişki içinde olan kişiler sosyal ilişkisi olmayanlara nazaran daha iyi durumdadırlar. Toplumda gönüllü olmak ve yeteneklerinizi ve bilgeliğinizi diğerleriyle paylaşmak hayatınızı zenginleştirmenin en iyi yoludur. Zihinsel aktivite: Hafızanızı ve keskin zekanızı koruyun veya geliştirin:

• Her gün zekanıza meydan okuyun. Okuyun, yeni bir müzik aleti veya lisan öğrenin, çapraz bulmaca yapın veya diğerleriyle strateji oyunları oynayın. Tıpkı aktif beden gibi aktif beyin de gelişir. Aktif olmayan beyin ise gücünü zamanla yitirir.
• Hafızanıza yardımcı olun. Kolayca unuttuğunuz tarihleri, isimleri ve diğer önemli bilgileri not edin. Rutin ve tekrarlama kullanın. Örneğin; gözlük veya anahtar gibi her gün kullandığınız şeyleri belirli bir yere koyun. Ve yeni biriyle tanıştığınızda, resmini çekin ve adını birkaç kere yüksek sesle başkalarına veya kendi kendinize tekrarlayan (yaşınız kaç olursa olsun aklınızda çok fazla şey tutmak yeni bilgileri hatırlamanızı engelleyebilir, yaşlandıkça yeni bilgileri hatırlamak daha fazla zaman alabilir).
• Yaşlılarda yaygın görülen bilişsel inkarın sebebi olan depresyonu engelleyin. Unutmayın depresyon tedavi edilebilir. Alkol ve sakinleştiricilerin yatıştırıcı etkisinden kaçının, sağlıklı beslenin ve hayatınıza anlamlı aktiviteler katın (öğrenmek, yaratıcı bir şeyler yapmak, çalışmak, gönüllü olmak gibi). Depresyonda olduğunuzu düşünüyorsanız, profesyonel yardım arayın, antidepresanlar ve psikolojik danışmayla depresyon tedavi edilebilir.
• Sigarayı bırakın. Sigara içmek zihinsel aktiviteyi yavaşlatabilir ve sağlığınız açısından zararlıdır. Eğer sigarayı kendi başınıza bırakamıyorsanız, profesyonel yardım alın.

Stres azaltıcı ve rahatlatıcı teknikler: Aşırı yaşamsal stres bedeninize, zihninize ve size yakın olan kişilerle ilişkilerinize zarar verebilir. Düzenli fiziksel aktivitenin yanında, günde 20 dakikanızı rahatlamaya ayırın:

• İlaçlar, dikkatinizi odaklamanıza ve zihninizi ve bedeninizi sakinleştirmenize yardımcı olur. Günlük ilaçlar yüksek tansiyon, kronik ağrı, anksiyete ve depresyon gibi fiziksel ve duygusal durumlar için kullanılır.
• Beden strese karşı kas gerilmesiyle reaksiyon verir, bu da ağrı veya rahatsızlık hissine neden olabilir. “¹Kademeli kas relaksasyonu” kas gerilmesini ve genel anksiyeteyi azaltır ve rahat uyumanızı sağlayabilir.
• Nefes alma yönteminiz tüm bedeninizi etkileyebilir. Rahatlamak için “²nefes egzersizini” deneyin. Derin bir nefes, tansiyonu ve stresi azaltmak ve rahatlamak için iyi bir yöntemdir.

Pozitif düşünme: Pozitif düşünmek daha uzun ve mutlu bir yaşam sürmenizi sağlar. Her ne kadar iyimser bir kişiliğiniz olsa da, bazen yaşamınızı pozitif bir çerçeveye oturtturmak ilave bir çaba gerektirebilir. Günlük hayatınızda pozitif düşüncenin gücünü toplamak için şunları yapın:

• Kendiniz, sağlığınız ve genel hayatınızla ilgili pozitif beklentiler yaratın. Eğer kendinizi negatif konuşurken veya kötü bir sonucu öngörürken yakalarsanız, hemen durun. Düşüncenizi pozitif bir çerçeveye oturtun ve bunu yüksek sesle söyleyin veya yazın. Bu tür pozitif düşünceler sizin kanser, ameliyat veya diğer yaşamsal krizlerden iyileşerek çıkmanıza yardımcı olabilir.
• Mizaha, arkadaşlığa ve sevgiye açık olun. Gülmek ve keyif alacağınız insanlarla beraber olmak için fırsatlar yaratın.
• Allah’a olan inancınıza, doğayla olan bağlantınıza ve sevginize başvurun. Manevi sağlığınız, kişisel testleri başarıyla atlatmanıza ve yaşam sevincinizi arttırmaya yardımcı olabilir.

¹Kademeli kas relaksasyonu: Tüm kasları sırayla çalıştırmak için önceden yaptığınız bir kaydı kullanabilir veya kas gruplarının sıralamasını öğrenip aklınızda tutabilirsiniz.

1. Sırt üstü yatıp gerinebileceğiniz rahat ama sert bir yer bulun. Örneğin halı kaplı bir yer olabilir.
2. Nefes alın ve her bir kas grubunuzu gerin (sıkı fakat kramp girecek kadar olmasın), 4 ila 10 saniye böyle kalın, sonra nefes verin ve hemen tüm kas grubunu gevşetin (kademeli olarak değil, tek seferde gevşetin) 10 ila 20 saniye rahatlama payı bırakın.
3. Hepsini bitirdiğinizde 5’den geriye doğru sayıp kalkın.

Kas grupları ve nasıl gerilmesi gerektiği:

• Eller: yumruk yapın
• Bilek ve kolların dirsek altındaki bölümü: Gerin ve ellerinizi bileklerinizin arkasına doğru bükün
• Biseps (pazu) ve üst kollar: Ellerinizi yumruk yapın, kollarınızı dirseklerden bükün ve pazularınızı kasın
• Omuzlar: silkin
• Alın: Kaşlarınızı sıkıca çatın
• Göz çevresi ve burun kemeri: Gözlerinizi mümkün olduğunca sıkı kapatın (eğer lens kullanıyorsanız, egzersiz öncesi çıkarın)
• Yanaklar ve çene: Mümkün olan en geniş gülümsemeyi yapın
• Ağız çevresi: Dudaklarınızı sıkıca birbirine bastırın (yüz bölgenizdeki basıncı kontrol edin)
• Ense: Başınızı geriye doğru sıkıca bastırın
• Boyun: Çenenizi göğsünüze bastırın (ense ve başınızdaki basıncı kontrol edin)
• Göğüs: Derin bir nefes alın, nefesinizi tutun ve sonra nefes verin
• Sırt: Sırtınızı yerden yukarı doğru kaldırın
• Mide: Kasın (göğsünüz ve midenizdeki gerilimi kontrol edin)
• Kalça: Kalçanızı sıkın
• Üst bacaklar: Kasın
• Alt bacaklar: Ayak parmaklarınızı yüzünüze bakacak şekilde tutun ve daha sonra ayak parmaklarının ileriye bakacak şekilde ayağınızı bükün (belinizdeki basıncı kontrol edin).

Bunun sonunda meditasyon da yapılabilir. ²Nefes egzersizi: Burada amaç ciğerlerinizin tamamını kullanarak nefes ritminizle bağlantı kurmanızdır. Her pozisyonda yapılabilir, fakat sırt üstü yatıp dizlerinizi bükerseniz, daha kolay öğrenirsiniz.

1. Sol elinizi karnınıza, sağ elinizi göğsünüze koyun. Nefes alıp verdikçe ellerinizin nasıl yukarı aşağı hareket ettiğini hissedin.
2. Ciğerlerinizin alt bölümünü göğsünüzdeki eliniz yukarı çıkacak ve karnınızın üzerindeki eliniz hareket etmeyecek şekilde havayla doldurun. Her zaman burnunuzdan nefes alın ve ağzınızdan nefes verin.
3. 8-10 kez alt ciğerlerinizi havayla doldurup boşalttıktan sonra, ikinci adıma geçin: Önce alt ciğerlerinizi havayla doldurup sonra göğsünüzün üstüne kadar hava doldurmaya devam edin, bunu yaparken göğsünüzdeki elinizin yukarı kalkarken karnınızdaki eliniz karnınız çöktüğünden biraz aşağı inecektir.
4. Ağzınızdan yavaşça ses çıkararak nefesinizi verirken önce sol sonra sağ eliniz hareket edecektir. Nefes verirken gerilimin bedeninizi terk ettiğini hissedin ve daha çok rahatlayın.
5. 3-5 dakika bu şekilde nefes alıp verin. Göğsünüz ve karnınızın bir dalga gibi ritmik hareketlerle inip çıktığını fark edin.

Bunu birkaç hafta yaptıktan sonra herhangi bir pozisyonda yapabilecek hale geleceksiniz. Bazı insanlar ilk birkaç seferde baş dönmesi yaşayabilir, bu durumda nefes alıp verişinizi yavaşlatın ve ağır ağır ayağa kalkın. Sabah nefes alıp verme Sabah uyandığınızda kas sertleşmesini yok etmek ve nefes yolunuzu açmak için nefes alıp vermeyi deneyin. Sonra bunu gün boyunca gerilimi azaltmak için deneyin.

1. Ayakta dururken hafifçe dizlerinizi bükerek belinizi öne kırın, kollarınızı yere doğru gevşek bırakın.
2. Yavaşça ve derinden nefes alırken aşamalı olarak dikleşin, en son kafanızı kaldırın.
3. Bu pozisyonda birkaç saniye nefesinizi tutun.
4. İlk pozisyonunuza dönerken yavaşça nefesinizi verin.

UNUTKANLIK: GENELLİKLE DÜŞÜNDÜĞÜNÜZ ŞEY OLMAYABİLİR.

Yaşlıların çoğu gittikçe unutkan olmaktan korkar. Unutkanlığın Alzheimer’ın ilk işareti olduğunu düşünürler. Eskiden hafıza kaybı ve kafa karışıklığının yaşlılığın bir parçası olduğu düşünülürdü. Günümüzde bilim adamları bunun yaşın getirdiği bir gereklilik olmadığını, sadece hatırlamanın biraz zaman alabileceğini saptamıştır. Birçok insan hafıza sorunları yaşamaktadır. Bazı hafıza sorunları ciddiyken diğerleri değildir. Hafızalarında, kişiliklerinde ve davranışlarında ciddi değişiklikler olanlar demans adı verilen bir beyin hastalığından mustarip olabilirler. Demans ciddi bir biçimde kişinin günlük hayatını etkiler. Alzheimer demansın birçok türünden biridir. Demans terimi, beyin fonksiyonlarındaki değişikliklerin sebep olduğu bir dizi belirtiyi tanımlar. Bunlar: tekrar tekrar aynı soruyu sormak; tanıdık yerlerde kaybolmak; yönlendirmeleri takip edememek; zamanı, yerleri ve kişileri karıştırmak; emniyet, hijyen ve beslenmeyi ihmal etmek. Demansta insanlar becerilerini farklı oranlarda kaybederler. Demans çeşitli durumlar sebebiyle olur. Demansa sebep olan bazı durumlar tersine çevrilebilir, bazıları değiştirilemez. Ayrıca, bazı tıbbi rahatsızlıklar Alzheimer belirtilerinin görülmesine sebep olur, fakat bu durum Alzheimer değildir. Bu tıbbi rahatsızlıkların bazıları tedavi edilebilir. Düzeltilebilir durumlar şunlardır; yüksek ateş, su kaybı, vitamin eksikliği ve yetersiz beslenme, ilaçlara karşı gösterilen kötü reaksiyon, tiroit problemleri veya küçük çaplı kafa yaralanmaları. Bu tür tıbbi durumlar ciddi olabilir ve mümkün olan en kısa sürede bir doktor tarafından tedavi edilmesi gerekir. Bazı yaşlıların duygusal problemleri demansla karıştırılabilir. Üzgün, yalnız, dertli veya sıkılmış hissetmek, emekli olmuş veya eşinin, akrabasının veya arkadaşının ölümüyle başa çıkmaya çalışan yaşlılarda yaygın olarak görülebilir. Bu değişikliklere uyum sağlarken bazılarında kafa karışıklığı ve unutkanlık görülebilir. Duygusal problemler aile ve arkadaş desteğiyle veya bir profesyonel psikolojik danışman veya doktor yardımıyla hafifletilebilir. Yaşlılarda en sık görülen demans türleri Alzheimer ve Vasküler demanstır. Bu demans türleri iyileştirilemez. Alzheimer’da beynin belirli yerlerindeki sinir hücreleri değişiklikleri çok sayıda hücrenin ölümüne yol açar. Alzheimer belirtileri yavaş başlar ve kalıcı şekilde kötüleşir. Hastalık ilerledikçe, belirtiler hafif çaplı unutkanlıktan düşüncede, yargılamada ve günlük aktivitelerde ciddi düzeyde bozukluklara kadar uzanır. Ve sonunda hastaların tam bir bakıma ihtiyacı olur. Vasküler demansta, beynin kan tedarikindeki değişiklikler veya kesilme beyin dokularının ölmesine yol açar. Beyindeki bu kan akışının kesildiği bölgeler semptomların şiddetini belirler. Semptomlar genellikle aniden başlar ve tekrarlanan vuruşlar ile kademeli bir biçimde ilerler. Bu noktadan sonra beyne verilen hasar düzeltilemez, fakat sonrakilerin oluşması önlenebilir.

Teşhis

Hafıza problemlerinden şikayetçi olanlar doktorlarına görünmelidirler. Eğer doktor problemin ciddi olduğuna inanırsa, nörolojik ve fiziksel değerlendirme isteyebilir. Hafıza kaybıyla ilgili değerlendirme için hastanın tıbbi geçmişine, reçeteli, reçetesiz kullandığı ilaçlara, bitkisel takviyelere, beslenmesine ve genel sağlığına bakılır. Bu bilgilerin doğruluğunu onaylamak için doktor hastanın bir yakınına da sorabilir. Kan ve idrar testi, zihinsel beceri (hafıza, problem çözme, sayma ve lisan) testleri de istenebilir. Beyin tomografisi doktorun tedavi edilebilir bir hastalık olup olmadığını görmesine yarar, ayrıca daha sonra tekrarlanacak bir sonraki taramayla beyinde daha başka değişiklikler olup olmadığına da bakmak gerekebilir. Ayrıca Alzheimer ve Vasküler demans bir arada da görülebilir, bu da doktorun teşhis koymasını zorlaştırabilir.

Tedavi

Doktor demansın düzeltilemez bir türünü teşhis etse bile, hastayı tedavi edecek ve ailesinin bununla başa çıkmasını sağlayacak çok şey yapılabilir. Demans hastası doktor gözetiminde olmalıdır ve bir nörolog, psikiyatrist, aile hekimi, dahiliyeci veya geriatri uzmanına görünmelidir. Doktor hastanın fiziksel ve davranışsal problemlerini tedavi edebilir ve hasta veya ailesinin her tür sorusunu cevaplayabilir. Alzheimer’ın başı veya ortalarında olan birçok kişi için, hastalığın bazı belirtilerinin kötüleşmesini geciktirmek amacıyla tacrine (Cognex), donepezil (Aricept), rivastigmine (Exelon) ve galantamine (Razadyne, önceden Reminyl olarak bilinirdi) verilir. Orta ve şiddetli demans için memantine (Namenda) kullanılan bir başka ilaçtır. Doktorlar Vasküler demansta tansiyon, kolesterol ve şekeri kontrol altına alarak ve sigara kullanımını sonlandırarak ilave zararın önlenebileceğine inanır. Demans hastalarının çoğunun davranış problemleriyle ilgili ilaçlara ihtiyacı olmaz. Fakat bazılarına ajitasyon, anksiyete, depresyon ve uyku problemleri için ilaç verilebilir. Bu davranışlar demans hastaları arasında yaygındır ve doktorlarının verdiği ilaçları düzenli ve doğru olarak kullandıklarında rahatlarlar. Sağlıklı beslenme önemlidir, dengeli beslenme genel olarak sağlıklı kalmaya yardımcı olur. Özellikle Vasküler demansta tıkanıklıkların önlenmesi açısından beslenme önemli rol oynar. Demans hastalarının aileleri ve yakınları onlara günlük yaşantılarında yardımcı olabilirler. Özellikle hangi günde olunduğu, nerede yaşadıkları, evde ve dünyada neler olduğu gibi hayatları hakkındaki detaylar her gün tekrarlanmalıdır. Demansın başlarında hafıza desteği hastanın günlük yaşamında oldukça yardımcı olabilir. Büyük takvimler, günlük planların listesi, bazı ev gereçlerinin nasıl kullanılacağına dair notlar faydalı ve yardımcı olabilir. Bilim adamları hala Alzheimer ve Vasküler demansın yarattığı hasarı yavaşlatabilecek, önleyebilecek ve geriye döndürebilecek ilaçlar üzerinde çalışmaktadır. Bu arada, demans belirtileri göstermeyenler hafızalarını keskin tutmaya çalışmalıdır. İlgi alanları ve hobiler geliştirmek, hem zihni hem de bedeni uyaran aktiviteler yapmak önerilmektedir. Ayrıca fiziksel zindelik ve egzersiz de zihin sağlığı için önem taşımaktadır. Alkollü içecekleri sınırlandırmak da çok önemlidir, çünkü zamanla fazla içmek kalıcı beyin hasarına sebep olabilir. Stres, anksiyete veya depresyon kişiyi daha unutkan hale getirebilir. Bu duygular nedeniyle ortaya çıkan unutkanlık genellikle geçicidir ve bu hisler kaybolduğunda unutkanlık da geçer. Fakat bu hisler uzun sürerse, bir profesyonelden yardım almak gerekir. Tedavisi psikolojik danışmanlık ve/veya ilaç olabilir. Sağlıklı insanlarda yaşlandıkça bazı fiziksel ve zihinsel değişiklikler oluşur. Aileler ve doktorlar tarafından demans yaşlılığın bir parçası olarak değil de bir hastalık olarak görüldüğünde, yaşlıların daha fazla acı ve üzüntü çekmesi önlenebilir.

65 YAŞINDAN SONRA DEPRESYON

Yaşlılarda klinik depresyon yaygındır, ama bu normal bir şey olduğu anlamına gelmez. Geç yaştaki depresyon 6milyon 65 yaş ve üstü Amerikalıyı etkilemektedir. Fakat bunlardan sadece % 10’u tedavi görür. Bunun muhtemel sebebi depresyon belirtilerini çoğunlukla farklı sergilemeleridir. Yaşlılardaki depresyon belirtileri sıklıkla hastalıkların ve kullanılan ilaçların oluşturabileceği belirtilere karıştırılır.

Yaşlılardaki depresyon gençlerdeki depresyonundan ne kadar farklıdır?

Yaşlılıkta depresyon diğer tıbbi hastalıklar ve yetersizliklerle beraber yaşanır. Ayrıca yaş ilerleyince eş ve/veya kardeş ölümü, emeklilik ve taşınma sebebiyle sosyal destek sistemi de kaybedilir. Yaşlıların değişen şartları ve yavaşlamalarının normal sayılması sebebiyle doktorlar ve aileleri depresyon belirtilerini gözden kaçırabilirler. Bunun sonucu olarak etkili bir tedavi gecikmiş olur ve yaşlıların çoğu kendilerini aslında kolayca tedavi edilebilecek belirtilerle başa çıkmaya çalışırken bulur. Yaşlılarda depresyon uzun sürmeye meyillidir. Kalp rahatsızlığı ve hastalıktan ölme risklerini arttırır, aynı zamanda yaşlıların iyileşme sürecini yavaşlatır. Bu sebeple hafif bir depresyon bile olsa, tedavi edilmesi çok önemlidir. Yaşlılarda depresyon intihar girişimine yol açabilir. 80-84 yaş arasındakilerde intihar oranı diğer yaşlardakilerin iki katıdır.

Yaşlılarda uykusuzluk ve depresyon ilişkisi

Uykusuzluk genellikle depresyon belirtisidir. Yeni araştırmalar uykusuzluğun—özellikle yaşlılarda—depresyonun başlaması veya tekrar oluşmasında bir risk faktörü olduğunu göstermiştir. Uykusuzluk tedavisinde uzmanlar yaşlılara pek zararı olmayan yeni uyku ilaçlarını önermektedir. Eğer uyku bozukluğu ve/veya depresyonda bir düzelme olmazsa, psikiyatristler ilaç verebilir ve/veya psikoterapi önerebilirler.

Yaşlılarda depresyonun risk faktörleri nelerdir?

Yaşlılarda depresyon riskini arttıran faktörler:

• Kadınlar daha büyük depresyon riski taşır
• Bekar, evlenmemiş, boşanmış veya dul olmak
• Destekleyici sosyal ağ eksikliği
• Stresli yaşamsal olaylar

Felç, yüksek tansiyon, atriyal fibrilasyon, diyabet, kanser, demans ve kronik ağrı da riski arttırır. Ayrıca aşağıdaki faktörler de yaşlılarda depresyon riskini arttırır:

• Belirli ilaçlar veya ilaç kombinasyonları
• Bedensel görünüşte hasar (ampütasyon, kanser ameliyatı veya kalp krizi nedeniyle oluşmuş)
• Aile geçmişinde majör depresif rahatsızlıklar
• Ölüm korkusu
• Yalnız yaşamak, sosyal izolasyon
• Diğer hastalıklar
• Geçmiş intihar girişimi veya girişimleri
• Kronik veya şiddetli ağrı
• Depresyon geçmişi
• Matem
• Madde bağımlılığı

İlk kez depresyon geçiren yaşlıların beyin taramalarında, çoğunlukla, beyinde yeterince kan akışı sağlanmayan noktalar görülür. Bu hücrelerdeki kimyasal değişiklikler herhangi bir yaşamsal stresten ayrı olarak depresyon olasılığını arttırabilir. Depresyon tedavisinde kullanılacak çeşitli seçenekler vardır. Bunlar, ilaç, psikoterapi veya psikolojik danışma veya Eloktrokonvulsif Terapidir (EKT). Tedavisi zor olan vakalarda bunlar bir arada kullanılabilir.

Yaşlılarda antidepresan kullanımı

Antidepresanların çoğu yaşlılarda eşit derecede etkiye sahiptir. Fakat yan etkileri ve diğer ilaçlarla etkileşimleri kesinlikle dikkate alınmalıdır. Örneğin; amitriptyline ve imipramine gibi bazı eski tip ilaçların ani tansiyon düşmesi (kişi ayağa kalktığında) gibi yan etkileri vardır. Bu da düşmelere ve kırıklara neden olabilir. Yaşlılarda antidepresanlar etkilerini gençlerde olduğundan daha geç gösterir. Yaşlılar ilaçlara karşı daha hassas olduğundan, doktorlar başta düşük dozda ilaç verirler. Genellikle yaşlılarda depresyon tedavisi gençlere nazaran daha uzun sürer.

Yaşlılarda psikoterapi depresyon tedavisinde yararlı olur mu?

Depresyondaki insanların çoğu ailelerinden ve arkadaşlarından destek alır, destek gruplarına ve psikoterapiye katılmak da yardımcı olur. Özellikle ilaç almak istemeyenler, yan etkileri ve diğer ilaçlarla etkileşimleri nedeniyle başka ilaç kullanamayanlar ve başka tıbbi rahatsızlıkları olanlar için psikoterapi faydalıdır. Yaşlılarda psikoterapi depresyonun sebep olduğu fonksiyonel ve sosyal sonuçları ele alabilir. Çoğu doktor psikoterapinin antidepresanlar ile beraber uygulanmasından yanadır.

EKT yararlı mıdır?

Yan etkileri ve diğer ilaçlarla etkileşimleri nedeniyle geleneksel antidepresanları kullanamayan yaşlılarda EKT etkili bir tedavi yöntemidir.

Yaşlılarda depresyon tedavisini başka hangi problemler etkiler?

Mental hastalıklar ve psikiyatrik tedaviye yapıştırılan utanç verici durum etiketi yaşlılarda gençler arasında olandan bile daha güçlüdür. Bu tip düşünceleri yaşlıların aileleri, arkadaşları ve komşuları da paylaşır. Bu utanç, yaşlıların depresyonda olduklarını kendilerine bile itiraf etmelerini engeller. Depresyon, geleneksel belirtiler yerine fiziksel şikayetlerle ifade edilebilir. Bu uygun tedavinin yapılmasını engeller. Ayrıca yaşlılar yardım bulmayı ümit etmediklerinden depresyonlarından bahsetmezler. Ayrıca yaşlılar yan etkileri veya pahalı olmaları yüzünden ilaçlarını almaya gönülsüz olabilirler. Depresyonun yanında başka hastalıklarının da olması antidepresanların etkisini bozabilir. Alkol ve madde bağımlılığı ise etkili olabilecek tedaviyi bozabilir. Aileden birinin veya arkadaşının ölümü, yoksulluk veya izolasyon gibi mutsuzluk yaratıcı yaşamsal olaylar kişinin tedaviye devam etmek için ihtiyaç duyduğu motivasyonu yok edebilir.

EMEKLİLİK

Emeklilik safhasında birçok şey değişir. Çocukların evlenmesi veya boşanması veya büyükanne / büyükbaba olmak, aileye birilerinin katılması veya ayrılması bu safhanın büyük bir bölümünü kapsar. Aslında bu safhada çocuklarınızın sorumluluğu üzerinizden kalkmıştır ve bu ana kadar yaptığınız çalışmalarınızın meyvesini yersiniz. Fakat bu safhada da bazı zorluklar olabilir, kendinize, ilgi alanlarınıza veya ilişkinize zaman ayırmayı planlarken, diğer aile üyelerine destek olmanız gerekebilir. Çoğu kişi yaşlılık devresindeki ebeveynlerine bakar. Onların duygusal, finansal ve fiziksel ihtiyaçları sizi zorlayabilir. Fiziksel ve zihinsel becerilerinizi ya da finansal veya sosyal statünüzdeki değişimleri inkar safhasında olabilirsiniz. Bazen eşiniz de dahil olmak üzere aile üyelerinin ölümüyle de karşı karşıya kalırsınız. Bu aşamada yaşam kaliteniz, aşamanın başındaki değişikliklerle nasıl başa çıktığınıza bağlıdır. Ayrıca şu zamana kadar sağlığınızla ne kadar ilgilendiğiniz de önemlidir. Normal olarak yaşlanma kırışıklıklar, ağrılar, kemik yoğunluğunuzda değişikliklerle bedeninizi etkileyecektir. Mental veya kronik fiziksel hastalık riski yaşla beraber artar. Fakat yaşlanmak otomatikman sağlığınızın kötüleşeceği anlamına gelmez. Emeklilik mutlu bir zaman olabilir. Torun sahibi olmak, sorumluluk almadan keyif alacağınız harika bir deneyim olabilir. Fakat yeterli destek sistemi olmayanlar ve finansal problemler yaşayanlar için bu dönem oldukça zor geçebilir. Bu dönemdeki belirli hedefler:

• Bedeniniz yaşlandıkça partnerinizle beraber ilgi alanlarınızı ve fiziksel yükümlülüklerinizi oluşturmak
• Yeni ailesel ve sosyal rolleri keşfetmek
• Aile üyeleri için duygusal destek sağlamak
• Aile sisteminde yetişkinlerin bilgelik ve deneyimine yer açmak
• Daha yaşlı jenerasyon için fazla şey yapmadan destek sağlamak
• Eşinizin, kardeşinizin veya yakınınızın ölümüyle başa çıkmak ve kendinizi ölüm olgusuna hazırlamak
• Hayatınızı, tüm öğrendiklerinizi ve deneyimlerinizi gözden geçirmek

* WebMD’den çevrilmiştir. Ayrıntılı bilgiye ulaşmak için WebMD web sitesini ziyaret edebilirsiniz.