Çocuğumun dişleri düzgün olsun ama nasıl?

Dişler çıkar çıkmaz fırçalanmaya başlanmalı! Bebeğinizin 4 dişi çıkmışsa, o 4 dişi her gün temizlemelisiniz. Zor olabilir, ama bu işi eğlenceli hale getirmek de anne-babaların elinde. Parmak fırçalarla başlayan diş fırçalama maceraSI, dişlerin sayısı arttıkça çocuk fırçasına geçerek devam etmeli.

Üsküdar Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi^nden Dr. Öğr. Üyesi Ortodontist Maide Deniz Zincirkıran anlattı.

ÇOCUĞUMUN DİŞLERİ DÜZGÜN OLSUN

Bebeklerin ilk dişinin çıkmaya başlaması ailede bir sevinçle karşılanır. Hatta bunun için geleneklerimizde ‘diş buğdayı’ kutlaması yapılır. Çok eski bir adet olan bu kutlamada, bebeğin dişlerinin buğday taneleri gibi sağlıklı ve düzgün olması, bebeğin tüm hayatının buğdayın bereketi gibi bolluk ve bereketle geçmesi dilenir. E biraz da bebeğini büyütürken yorulmuş olan anne ve babanın, aile ve arkadaşlarıyla güzel bir gün geçirip sosyalleşmesi de kutlamanın bir başka güzelliği değil midir?

Bu törende bebeğin ilerideki mesleğini seçeceği güzel bir oyun da oynanır. Bebek, önüne bırakılan kalem, kaşık, para, makas, kitap, tarak, top, ayna gibi nesnelerden hangisinin seçerse, o nesneyle ilgili bir meslek yapacak diye inanılır. Tabii bu, günü güzelleştirmek için eğlenceli bir oyun sadece.
6. aydan başlayarak yaklaşık 2 yaşına kadar bazen ateşli gecelerin de eşlik ettiği süt dişlerinin çıkma süreci çocuğun 20 adet süt dişini tamamlamasıyla sonlanır. Artık 6 yaşına kadar rahatız; bir süre diş sürmesi ile uğraşmayacağız, güzel. Peki bu süreçte üstümüze düşen görevlerden haberdar mıyız?

Genel olarak süt dişlerinin ne zaman fırçalanması gerektiği konusu bizim toplumumuzda yanlış biliniyor. Belki bu duruma ‘’süt dişi çürümez’’, ‘’süt dişi fırçalanmaz’’, ‘’süt dişi çürüse de bir şey olmaz’’ gibi yanlış söylemler de sebep oluyordur. Ama sizinle büyük bir gerçeği paylaşmak istiyorum; dişler çıkar çıkmaz fırçalanmaya başlanmalı! Bebeğinizin 4 dişi çıkmışsa, o 4 dişi her gün temizlemelisiniz. Zor olabilir, ama bu işi eğlenceli hale getirmek de biz anne-babaların elinde. Parmak fırçalarla başlayan diş fırçalama maceramız, dişlerin sayısı arttıkça çocuk fırçasına geçerek devam etmeli.

Çocuk eline fırça alabilecek yaşa geldikten itibaren yan yana diş fırçalayarak bu alışkanlığı çocuğumuza öğretmemiz lazım. Tabii öncelikle bizim bu alışkanlığı edinmemiz şart. Maalesef Türk toplumunda günde 3 kez diş fırçalama alışkanlığı çok düşük! Eğer çocuk büyürken ailesini her yemekten sonra diş fırçalarken görmezse, ilerleyen zamanda o çocuğun düzenli fırçalama alışkanlığına sahip olmasını beklemek bir hayalden öteye geçmeyecektir. Çocuk kendi dişlerini fırçaladıktan sonra, siz elinize fırçayı alıp tekrar düzgünce bu işi tamamlamalısınız. Çünkü bir çocuk dişlerini bir yetişkin gibi fırçalayamaz, mutlaka destek gereklidir.

Süt dişlerini çok iyi fırçalamamızın en büyük nedeni, zamanından önce süt dişi kaybetmek istemememiz. Çünkü her süt dişinin kendinden büyük çok önemli bir görevi var; altında oluşan kalıcı dişin yerini tutmak! Kalıcı dişin oluşumu ilerledikçe, süt dişinin kökünü eritip dişin sallanmasına neden oluyor. Yeni diş ağızdaki yerini alacağı zaman da yer tutucu süt dişi artık düşüp görevini tamamlıyor. Ancak süt dişi çok erken çürüyüp çekilmek zorunda kalırsa, kalıcı dişin yeri diğer istilacı dişler tarafından kapılıyor ve dişlerin doğal sürme sıraları değiştiği için, çocukta çapraşıklık problemi başlıyor.

Süt dişleri tamamlandığında artık çocuğumuz her türlü katı gıdayı rahatça yiyebiliyor olmalıdır. Bu konuda yapılan bir büyük yanlış da, çocuğa gıdaları püre haline getirip yedirmek. Hatta hala biberon kullanıyor olmak! Unutmayın ki çocuğumuzun artık küçük çenesine uyumlu, küçük ama sağlam dişleri var. Bu dişlerle gıdaları kopartabilmeli, ısırabilmeli, arka dişleriyle öğütüp düzgünce yutabilmeli.

Bu aşamada size 5 soru soracağım. Bu soruların cevabı size çocuğunuzun çiğneme ve yutma problemi olup olmadığını gösterecek;

1)    Çocuğunuzun ağzında çürük dişleri var mı?

Çürük dişlerden dolayı çocuk lokmaları yeterince çiğneyip düzgün yutamaz. Bazen ağrıyan tarafı kullanmayıp, tek taraflı çiğnemeyi alışkanlık haline getirir. Bu da diş ve çene gelişimi açısından son derece zararlı bir alışkanlıktır.

2)    Çocuğunuzun bir öğünü yeme süresi ne kadar?

Eğer cevabınız ‘’30dk’dan uzun’’ ise bir yeme problemi başlamış demektir. Öncelikle çocukların beslenmesi sırasında ekrandan uzak durması gerektiği konusunda sizi uyarmalıyım. Bu alışkanlık, ilerleyen dönemlerde artarak giden bir konsantrasyon problemine neden olabilir. Çocuklar kendi beslenmelerini çatal, kaşık kullanarak ve bazen de olabildiğince doğal bir yolla, elleriyle yapmaya çalışmalıdır. Siz de aynı diş fırçalamada olduğu gibi, gerektiği yerde destek olarak 30dk. içinde bir öğünü bitirmeye çalışmalısınız.

3)    Yemek zamanları stresli mi?

Çiğneme ve yutma problemi olan çocukla, yedirme konusunda ısrarcı olan ebeveyn arasında uzun ve stresli saatler yaşanabilir.

4)    Çocukta herhangi bir solunum bozukluğu bulgusu var mı?

Yutma problemi, çocuklarda sık sık boğaza gıda kaçma problemine neden olabilir. Rahat burun solunumu yapamayan çocuklar, ağız solunumu yaparken çiğneme ve yutma fonksiyonlarını da rahat yapamayabilirler.

5)    Çocuk son 2-3 ayda kilo aldı mı?

Çocuklar düzenli kilo artışıyla büyüme ve gelişimlerini sürdürürler. Çocuğun uzun süre aynı kiloda kalması, büyüklerdeki kilo kaybıyla eşdeğerdir ve yeterli beslenemediğine işaret eder.

Eğer çocuğunuzda bu problemler varsa çocuk doktoru, pedodontist ve KBB doktorunun birlikte çalışması yeme ve yutma fonksiyonlarını düzenlemede yararlı olacaktır.

Sonuçta, eğer çocuğunuzun dişleri düzgün olsun istiyorsanız; ilk bebek dişinin çıkmasıyla beraber diş fırçalamaya başlayıp, hiç süt dişi çürütmemek ilk kural olmalı! 3 yaşından itibaren düzgün çocuk diş doktoru (pedodontist) kontrollerinizi yaptırmanız da ikinci kuralımız. 7 yaşında ilk ortodontist kontrolünü de son kural olarak yazalım.

Hepinize sağlıklı, mutlu günler dilerim.

Dr. Öğr. Üyesi Maide Deniz Zincirkıran
Ortodontist