Çocuklarda dil gelişimi

Üsküdar Üniversitesi’nin Köln’de açtığı Üsküdar University Europe, Almanya’daki Türklere eğitim desteği vermeye devam ediyor. Dille ilgili bazı kurallar var. Dil aslında bir etkileşim ve iletişim aracı. Çocuk doğduğu andan itibaren annesiyle iletişimde olur.

Uzman Psikolog Leyla Arslan, çocuklarda konuşma ve diş gelişimini anlattı...

DİL GELİŞİMİ

Çok zayıf ve cılız ağlayan çocuklar konuşmada geç kalır. Dil bilimcilerin açıklamasına göre dil doğuştan gelen bir yetenek. Kuşlar nasıl uçarsa insanlar da konuşur. Dilin çabuk gelişmesi için etkileşim ve etraftan uyarılar alması önemli.

DİL NE KADAR ZENGİNSE İNSAN O KADAR ZEKİDİR

Bir diğer dil bilimciye göre de çocuklar önce dinler, anlar içsel olarak kavramları geliştirir sonra bunu dile döker. Dil ne kadar zenginse insan o kadar zekidir. Dil bir değerdir.

İLK SÖZCÜKLER 8 AYDAN İTİBAREN

Ortak nokta ise konuşma bir olgunluk gerektirir. Çocuk önce sesler çıkarır. Özellikle B ve D kolay çıkar. 8 aydan itibaren ilk sözcükler çıkıyor. İşitemeyen çocuklar düzgün konuşamaz. Çocuk 15 aylıkken 15 sözcük çıkarabilir. Sonra 18 aylıkken uzun cümle kuramaz ama üçlü cümle kurabilir. Konuşma kusurları da bu ara ortaya çıkar. Artikilasyon bozukluğu gibi. Ama 2,5 yaşındaki çocuk hiç konuşmuyorsa bu konuşma bozukluğudur. 4 yaşına kadar konuşma artarak devam eder. 4 ve 6 yaş arası sosyalleşmeye bağlı olarak çocuğun dil gelişimi çok hızlanır.

OYUNLAR ÇOK ÖNEMLİ... AİLELER DİKKAT!

Ailenin etkileşimi çok önemsenmeli. Uyarıcı zenginliği, oyunlar çok önemli. Aile bu konuda çocuğu çok teşvik etmeli. Özellikle yurtdışında yaşayan aileler ikinci dili öğretmeyi çok sorarlar. Önce 2,5 yaşına kadar ana dilde iletişim kurmak, ikinci dili sadece dinletmek ve sonra ikinci dili ön plana çıkarmak daha doğru. Diller arasındaki gramer farkını çocuk 5 yaşında kavrayabilir. Örneğin; kendi çocuklarımla Türkçe konuştum. Büyük oğlum geç konuştuğu için konuşma terapisti oldum. Türkçe konuştuktan sonra her pazar bir saat aynı hikayeyi İngilizce olarak dinlettim. Dinletmeye başlamadan önce o hikayeyi Türkçe de anlattım. Çok kolay dil öğrendiler böylece. Dil 6 yaşına kadar temelleri atılırsa çok daha kolay öğrenilir.

ÇOCUĞUNUZ GEÇ Mİ KONUŞTU

2,5 yaşındaki bir çocuK akranları gibi konuşamazsa geç konuşma diyebiliriz.

AİLE İÇİ ŞİDDET KONUŞMAYI GECİKTİRİYOR

Veya konuşmanın akışında bozukluk olabilir. Kekemelik gibi. Çocuk dil kaslarını çok kolay kullanamadığında kararsız kalıyor, akış bozuluyor. Aile içi şiddet, travma konuşmayı geciktirir. Aşırı uyarı almayan çocuklar geç konuşur.

Bir kavramı oturtabilmek için çocuğun en az 20 defa duyması Lazım. Artikülasyon bozukluğu fiziksel gelişime bağlı olarak gelişir. B ve D harfi 0-6 yaşta düzgün çıkarken 6 yaşına kadar R sesini çıkarmakta zorlanır. S ve Ş'nin karışık kullanılması gibi. Bunlar çocukların ağız kaslarını düzgün kullanamaması veya geniz eti fiziksel kusurlardan olabiliyor.

ÇOCUKLARDA DİL GELİŞİMİ NASIL İLERLER

Çocuk bir iki adım atınca bir iki cümle de söyler. Konuşma sorunlarının 5 yaşına kadar düzeltilmemesi sonrasında daha zor olur. Buna R harfini söyleyemeyenler de dahil. R'leri söyleyemeyen çocuklara aileler bol bol egzersiz yaptırmalı.

KELİMELERİ KARIŞTIRMA

Kelimeleri karıştırma çocuklarda öğrenme güçlüğüne neden olur. K, T harfini karıştıranda geniz eti problemi vardır, doktora götürmek gerekir. Dil gelişiminin geri olması çocuklarda çekingenliğe neden olur.

Çocuk eşkenar dörtgen çizdiği zaman okul olgunluğuna gelmiştir, 5 yaşında üçgen çizer.