ÇÖLYAK YAYGINLAŞIYOR

A.A

Mayo Clinic tarafından 45 yıllık verilerin değerlendirilmesiyle hazırlanan rapora göre, bağışıklık sisteminin, besinlerdeki gluten maddesine tepki göstermesi olarak tanımlanabilecek çölyak hastalığı, nedeni bilinmemekle birlikte son 50 yılda giderek yaygınlaştı.

Araştırmayı yürüten ekipten Dr. Joseph Murray, 50 yıl önce 400 kişide bir sıklıkta görülen hastalığın, bugün her 100 kişide bir görüldüğünü belirterek, teşhis edilmemiş ancak yaşam kalitesi ciddi ölçüde azalmış hastaların da varlığı düşünüldüğünde, çölyak hastalığının artık bir kamu sağlığı sorunu olarak görülmesi gerektiğini kaydetti.

Dr. Murray, araştırmanın sonuçlarını değerlendiren makalesinde şu ifadelere yer verdi:

"Çölyak sıradışı bir hastalıktır ama artık nadir görülen bir hastalık olmaktan çıkmıştır. Net olarak bilemiyoruz, ancak çevremizde değişen bir unsurun, bu hastalığın daha sık görülmesine neden olduğu ortada. Bugüne kadar çölyak hastalığını tanımlarken kullandığımız standart yaklaşım, hastanın belli şikayetlerle doktora gelmesi ve ardından muayenenin yapılması şeklindeydi. Bu araştırma ortaya koyuyor ki tıpkı kolestrol ya da tansiyonda yaptığımız gibi, çölyak hastalığını başlangıçta, semptomlar olmadan arama seçeneğini düşünmeliyiz."

EGE ÇÖLYAKLA YAŞAM DERNEĞİ

Ege Çölyakla Yaşam Derneği Başkan Yardımcısı Figen Cancar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, hasta sayısında belirgin artış olduğunu kendilerinin de gözlemlediğini, aynı zamanda son yıllarda doktorların bu hastalığı daha fazla göz önünde bulundurmasıyla daha fazla teşhis konulduğunu söyledi.

Çölyak hastalığının kesin teşhisi için kan testinin yanında biyopsi gerektiğini ifade eden Cancar, Türkiye genelinde farklı derneklere kayıtlı 20 binin üzerinde hasta bulunduğunu, ancak kayıtlı olmayan ve henüz teşhis konmamış hastalar da düşünüldüğünde bu rakamın çok yükseldiğini kaydetti.

Çölyak hastalarının tahılları tüketemediklerini, glutensiz özel ürünler kullanmak zorunda olduklarını, özellikle küçükler için durumun çok zor olduğunu anlatan Cancar, şöyle konuştu:

"Çölyakla yaşamak çok maliyetli, herkesin 1 TL'ye yediği makarnayı çölyaklılar 14 TL'ye yiyebiliyorlar. Eskiden bu durum daha da zordu. 2007 yılında hayatını kaybeden eşim çölyak hastasıydı. Çocuklarım olmasına karşın, ilk yıllar evde hiç çorba, hamur işi, makarna pişirmezdim. Glutensiz ürünler Türkiye'ye ilk geldiğinde, eşimin bir makarnaya ya da çikolataya çocuk gibi nasıl sevindiğini unutamam. Düşünün, bir de bu hastalığa sahip kişi çocuksa, durum daha da güçleşiyor."

Cancar, eskiye oranla çölyak hastalarının tüketebileceği ürünlerin sayısının artmasına karşın, bu kez de maliyet sorunuyla karşı karşıya kaldıklarını belirtti.

Glutensiz makarnanın 13, ekmeğin 14 TL'den satıldığını söyleyen Cancar, 25 TL olan glutensiz 1 kilo unun 5 TL'sinin devlet tarafından karşılandığını, 20 TL'nin hasta tarafından ödenmesi gerektiğini kaydetti.

Ürünlerin ithalatı konusunda devletten kolaylık beklediklerini ifade eden Cancar, “Çölyak, maddi olarak insanı çok zorlayan bir hastalık, yerli firmaların da glutensiz üretim yapmalarını bekliyoruz” diye konuştu.

ÇÖLYAK HASTALIĞI

Çölyak hastalığı bağırsaklardaki sindirimi sağlayan villus denilen yapıların bozulmasına sebep olan ve dolayısıyla da yiyeceklerdeki besinin emilmesini engelleyen ve ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir sindirim hastalığı olarak tanımlanıyor.

Küçük çocuklarda kusma, ishal, karın şişliği, iştahsızlık, kilo alamama ve boy uzamasında yavaşlama gibi tipik belirtilerle ortaya çıkabileceği gibi, daha ileri yaşlarda sadece kansızlık, boy kısalığı, kemik zayıflığı ve nedeni bilinemeyen karaciğer hastalığı gibi çok değişik belirtilerle de kendini gösterebiliyor.

Çölyak hastası olan kişiler buğdayda, arpada, çavdarda ve kesin olmamakla birlikte yulafta bulunan ve gluten olarak adlandırılan bir proteine tahammül edemiyor ve gluten içeren yiyecekler yediklerinde çok küçük ve parmak şekline benzeyen villus olarak adlandırılan ince bağırsaktaki emilimi sağlayan yapıları kaybediyorlar. Villuslar olmadan kişi ne kadar yiyecek yerse yesin beslenemeyeceği için ciddi sorunlarla karşılaşıyorlar.

Çölyak hastalığı gastroenterolog tarafından yapılacak kan tahlilleri ve ince bağırsak biyopsisi ile tanımlanabiliyor.

Hastalık yaşamının her hangi bölümünde ortaya çıkabiliyor ve tek tedavi yöntemi olarak ömür boyu gluten içeren gıdalardan uzak durmak gösteriliyor.