2017'de Nobel Ekonomi Ödülü alan Ekonomist Richard Thaler'a ait olan Dürtme teorisi insanların seçim yaparken nasıl da harekete geçirilmeye ihtiyaç duyduğuna açıklık getiriyor. Dürtme teorisini şöyle açıklayabiliriz: Toplum açısından olumlu sonuçlar doğuracak bir kararı almanız için kurallara veyahut zorunluluklara gerek yok, herhangi bir çevresel faktör tarafından hafifçe ‘dürtülmek’ yeterli.

Bir süredir düşündüğünüz bir şeyi yapmak için son bir dürtmeye ihtiyacınız oldu mu hiç? İş mi değiştiriyorsunuz, diyet mi yapıyorsunuz, spor salonuna mı gidiyorsunuz? Dürtme teorisi, 2008 yılında ekonomist Richard Thaler tarafından insanları zor olabilecek ancak uzun vadede onlara fayda sağlayacak kararlar almaya nasıl "dürtüleceğini" açıklamak için ortaya atıldı.

Aldığımız kararların çoğu iki alternatife dayanmaktadır: Akşam yemeğinde pizza mı yoksa salata mı yemeliyim? İlerlemek için mevcut işime devam mı etmeliyim yoksa değişmeli miyim? Vadeli mevduat tasarruf hesabı açmalı mıyım, açmamalı mıyım? Dürtme teorisi, genellikle en uygun olandan ziyade en kolay seçeneği seçtiğimizi ve bu nedenle ihtiyaçlarımıza en uygun olanı yapmak için bir "dürtmeye" ihtiyacımız olduğunu belirtir.

Peki nasıl “dürtülebiliriz”? Bir örnek verelim: Aylık maaşımızın belli bir kısmını birikime yatırmak istediğimizi biliyoruz. Bunu yapmanın çıkarımıza olduğunu bilmemize rağmen bunu yapmakta zorlanıyoruz. Bu nedenle bir “dürtmeye” ihtiyacımız var. Bankamıza her ay maaşımızın %20'sini otomatik olarak tasarruf hesabına aktarmasını söylesek ne olur? O zaman bankamız bize her ay ihtiyacımız olan desteği verecek.

Richard Thaler'in Dürtme teorisi

Bu teori 2008 yılında ekonomist Richard Thaler tarafından geliştirildi. "Dürtme" kavramının, insanların özellikle mali konularda karar alırken daha fazla öz kontrole sahip olmalarına yardımcı olmak anlamına geldiğini düşünüyor. Düşünmek için yeterli zamanın olmaması, kişisel alışkanlıklar ya da durumu doğru değerlendirememek en az uygun olan seçeneği tercih etmemize yol açabilir. Dürtme teorisi, uzun vadede bize en çok fayda sağlayacak karara doğru bizi yönlendirmek için küçük, pratik uyaranların veya "dürtmelerin" yerleştirilmesini önerir.

Thaler'in bu teoriyi geliştirmedeki nihai amacı daha fazla insanı vergi ödemeye teşvik etmekti. Ancak kendisi ve etkili teorisi, özellikle İngilizce konuşulan ülkelerde, bütün bir nesil için hane halkı finansmanının temellerini attı. Thaler, parayı neden bu şekilde harcadığımızı inceleyen davranışsal ekonomiye bile önemli katkılarda bulundu. 2017 yılında Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazandı.

https://www.santander.com/en/stories/nudge-theory-and-why-it-led-to-a-nobel-prize