Evsiz de bağımlı olabilir, bilim insanı da

Uzmanlar son yıllarda bağımlılık profilinin değiştiğini, ekonomik ve eğitim seviyesi yüksek kişilerin daha çok madde bağımlısı olduğunu söylüyor.

Konuyla ilgili sorularımızı Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Onur Noyan'a yönelttik.

TOPLUMUN HER KESİMİNDE GÖRÜLÜYOR

Bağımlılık, toplumun her kesiminde görülebilen ve her yaşta karşımıza çıkabilen kronik bir beyin hastalığıdır. Evsiz, yoksul bir kişi de bir bilim adamı da sanatçı da alkol/madde bağımlısı olabilir. Günümüzde yoğun bir iş hayatı içinde zaman sıkıntısı olduğunu düşündüğümüzde hiçbir fiziksel çaba sağlanmadan kısa sürede ortaya çıkan duygudurum değişiklikleri bağımlılığın artmasına sebep olur. Mükemmeliyetçi, başarı odaklı ve eleştiriye tahammülü olmayan bireyler performans gösterebilmek için özellikle uyarıcı etkili madde, reçeteli ilaç ya da alkol bağımlısı olur. İlk başlarda kimsenin anlamayacağını ve bağımlı olmadığını düşünerek alkol/madde kullanımı sürdürülür. Giderek artan madde kullanımıyla iş verimi düşer, sosyal ve ailevi sorunlar ortaya çıkmaya başlar.  Kimseye açılamadığı için yardım isteyemez ya da yardım isteyecek bir durumu olduğunu reddeder. Özellikle iş ve mevki sahibi kişiler madde kullanmalarının açığa çıkmasından çekindikleri için tedaviye gelmekten kaçınırlar. Aslında bu alkol/madde kullanıcılarının kendi kendilerini damgalamasıdır. Madde kullanımını bir hastalık olarak görmeyen, bir zayıflık olarak gören bir bakış açısıdır. Bu bakış açısının değişmesi gerekli. Tedavi gizliliğiyle her bireyin tedavi olma hakkı vardır. Buna dikkat edilmeli.

HAYATTAN ZEVK ALAMAZLAR

Bağımlılık, kişinin irade eksikliği, kişilik bozukluğu ya da ahlaki zayıflığıyla ortaya çıkan bir durum değildir. Bağımlılık, alkol ya da maddeyi düzenli kullanmaya başladıktan sonra beyinde ortaya çıkan biyolojik değişiklikler sebebiyle tekrarlayıcı bir beyin hastalığıdır. Alkol ve madde kullanımı beyinde “dopamin” isimli haz ve keyif hormonunu artırır. Artan dopamin miktarı beynin ödül/haz merkezini etkileyerek ödül sistemini bozmaya başlar.

KİMSE BAĞIMLI OLACAĞINI DÜŞÜNMEZ

İnsanlar sırf merak için madde kullanmaya başladığını belirtse de sonraki kullanımlar mutsuzluk, üzüntü, öfke, can sıkıntısı, boşluk gibi bazı olumsuz duygulardan açınmak için ya da rahatlamak, gibi sebeplerle gerçekleşir. İlk kullanımlarda işe yarıyor gibi gözükse de bireyin işlevselliğini bozarak sağlıklı düşünme ve karar verme yeteneğini bozar.

 Kimse bağımlı olacağını düşünerek madde kullanmaya başlamaz.

AKŞAM