Eyvah çocuğum büyüdü! Ergenlikte çocuğa dikkat!

Ergenlik dönemi, pek çok sorunla birlikte geliyor. Uzmanlara göre de bu dönemde sorun yaşamayan yok. Üstelik sorunsuz ergenliğe sağlıklı bir gelişme olarak da bakılmıyor. Ancak son derece doğal olan bu süreç yanlış yaklaşımlarla hem aile hem de ergen için kâbusa dönüşebiliyor. Aile içi çatışmalar, intiharlar, evden kaçmalar, kötü alışkanlıklara en çok bu dönemde rastlanıyor.

RUHTA KOPAN FIRTINA

Peki bu dönemi sağlıklı bir şekilde geçirmek mümkün mü? Ergenlikte yaşanan sorumsuzluk, öfke, yalan söyleme, okulda başarısızlık, iletişim kuramama, cinsellik konularına nasıl çözüm getirilebilir? Psikolog Orhan Gümüşel, ergenlik ve ergenin ruhsal dünyasını anlattı:

Ergenlik nedir?

Çocuklukla yetişkinlik arasındaki çok önemli gelişim dönemidir. 12-21 yaşlarını kapsar. Hem fiziksel hem de psikolojik değişimler meydana gelir. Özgürlüğüne düşkündür

Ergen ruhsal olarak ne yaşar?

Kimlik arayışı içinde olması yaşamına düzensizlik, dengesizlik getirir. Kendi içinde sürekli kavga halindedir. Kendini, çevresini anlamaya çalışır. Pek çok sorun yaşar.

KİŞİLİK ARAYIŞINA GİRER

Nedir bu sorunlar?

Sorumluluk almaz, öfkelidir. Yalan söyler. Okulda başarısız olabilir. Sürekli tutum değiştirir. Aynı olaya farklı tepki verebilir. Çabuk değişir, inatçıdır.

Bunlar normal mi?

Evet. Sosyal onay, statü arzusundaki bu insanın rol değişimiyle birlikte özgürlük eğilimi vardır.

Ailelerin tepkisi ne oluyor?

Çocuklarının evden uzaklaşıp arkadaşlarını tercih ettiklerini düşünüyorlar. Çünkü ergen, arkadaşlarıyla daha fazla vakit geçirmek ister. Evle ilişkilerini sınırlar, evdeyken de odaya kapanır. Telefon konuşmaları artar. Bilgisayar başında uzun zaman geçirir.

Bu davranışlarla neyi amaçlarlar?

Müdahaleden uzaklaşmayı. Kişiliğini arar.

YOĞUN BASKI TERS TEPER

Okul başarısında düşme ve yalan söyleme olur mu?

Evet. Kişilik arayışı içinde olan ergen, sorumluluk ve eğlence dengesini kuramayabilir ve başarısızlık ortaya çıkar. Gergin birey yeteri kadar iyi öğrenemez. Yoğun baskıyı kontrol edemez. Bu da başarısızlıkla beraber içe dönüklük, sosyal ilişki kuramama, çekingenliği getirir. Veya tam tersi saldırgan, anlayışsız bir insan ortaya çıkabilir. Hem ailede tepki çekmemek hem de arkadaşlarının isteklerini yerine getirmek için yalan söyleyebilir. Örneğin aile ders çalışmasını istiyordur ama o arkadaşlarıyla sinemaya gidecektir. Bu durumda 'Ders çalışmaya gidiyorum' deyip, sinemaya gider.

Öfkeli ergene nasıl davranmalı?

Uyumlu çocuğunuz son derece öfkeli oldu. Üstelik yalan söylediğini de anladınız.

Peki ne yapmanız gerekiyor?

Lawrence Bauman 'Çocuğunuz Ergenlik Çağında' kitabında pratik yolları şöyle sıralıyor:

• Paniklemeyin, cezalandırmayın: Paniğe kapılır, çocuğunuzun her sorumsuz davranışının üzerine gider ve cezalandırırsanız, yalnız çocuğunuzu değil, kendinizi de deliye çevirirsiniz.
• Sorumluluk üstlensin: Sorumsuz davranıyorsa yakınmayın, sorumluluk verin. Yardım etme çabalarıyla sadece büyümesini engellersiniz.
• Teşvik edin: Geri çekilerek kendi sorumluluğunu taşımasına olanak verirseniz, yararını göreceksiniz.
• Karşılık vermeyin: İlk öfke nöbetlerinde sağduyulu davranırsanız kendine çekidüzen verecektir.
• Dikkatle dinleyin: Hakaretlerin, şikâyetlerin ve isteklerin anlamını keşfedin. Öfkenize gem vurursanız, çocuğunuz sorunlarıyla baş edebileceğini ve destek verdiğinizi görür.

EYVAH ÇOCUĞUM BÜYÜDÜ

Uzmanların ortak görüşü çocukluktan yetişkinliğe geçişin, sorunsuz yaşanmayacağı yönünde. Önemli olan yanlış yaklaşımlarla bu dönemi kâbusa döndürmeden ortak uzlaşma yolu bulup mutlu mesut aile olabilimek

AİLELERE PRATİK BİLGİLER

Psikolog Orhan Gümüşel ergenlik dönemindeki çocuklarda sıklıkla rastlanan yalan ve okul başarısızlığına karşı, ailelere şu sekiz pratik öneride bulundu:

• Çocuğunuzu bekleyen sorunlar konusunda bilgi sahibi olun.
• Çocuğunuzun yargılayan yapısına karşı sabırlı ve itinalı davranın.
• Okuluyla ilişki kurun. Öğretmenlerinden bilgi alın.
• Doğru iletişim kurma yöntemlerini uygulayın.
• Katı, sert bir tutum izlemeyin. Sabırlı, sevgi dolu ve hoşgörülü olun.
• Çocuğunuzun durumunda normalden sapan, süregelen ve yerleşen davranışları fark edin.
• Sen böylesin, şöylesin demeden, fikrini alın.
• Çocuğunuzu kesinlikle kimseyle kıyaslamayın.

KAYNAK: //www.bugun.com.tr