Fobi de bir kişilik bozukluğu mu?

Tabii ki, bazı durumlarda birkaç problem bir arada bulunabilir. Sosyal fobikler suça eğilimlidir diyemeyiz ama çocukluğunda aşırı şiddet görmüş kişilerde bu olabilir. Yine de tam olarak böyledir denilemez.

Sosyal fobinin biyolojik nedenleri nelerdir?

Beyin kimyasında bir takım düzensizliklerden söz ediliyor. Diğer kaygı bozukluklarında olduğu gibi sosyal fobide de bunun olduğu görülüyor. Tıpkı tehdit algısı varmış gibi otonom sinir sisteminde aşırı uyarılma, kalbin atımında hızlanma, mide bağırsak sisteminde hareket gibi panik atağa yakın bir şey yaşıyor insanlar. Bazen düşüp bayılabiliyorlar. Sosyal fobi durumunda da diğer psikolojik sorunlar gibi kimyasalların bir dengesizliği söz konusu, genetik yatkınlıktan da söz ediliyor burada...

Ailede de olup olmadığı sorgulandığında, yakın akrabalarda benzer problemin olduğu sıklıkla görülüyor.

Anne babanın eleştirel tutumu

Anne babanın çok koruyucu-kollayıcı, eleştirel tutumda olması halinde çocuğun sosyal fobik olma riski artıyor. Her hareketi kontrol edilen bir çocuk tedirgin oluyor ve iyi niyetli hareketler bile çocuğu olumsuz etkiliyor. Günlük yaşamın her ayrıntısında kontrol edilen, psikolojik ve fiziksel şiddete maruz kalan çocukta risk büyüyor. Suçluluk duyguları yerleşiyor, kendini değersiz görüyor, güveni düşük oluyor. Bu da ileride okul yaşamında kendini ifade etme konusunda başarısız olmasını beraberinde getiriyor, çocuk eleştiri almaktan korkuyor çünkü eksik bulunmaktan çekiniyor.

Sosyal fobi hangi rahatsızlıklara neden olur?

Örneğin bu kişiler depresyona yatkın oluyorlar. Kişi yaşamındaki kısıtlamalar nedeniyle bunalıyor. Kız ya da erkek arkadaş edinememek, evlenememek, işinde yükselememek, çevrenin olanaklarını kullanamamak depresyona neden oluyor. Diğer sık görülen tablo bunu aşmak için alkole başvurma halidir ve devamında doğal olarak alkolik ya da madde bağımlısı olmak durumu yaşanıyor. Çünkü sosyal fobikler özellikle toplantıya, kalabalık ortamlara girmeden önce alkol alıp gitmeyi tercih ediyorlar. Çok tekrarlayan panik ataklar da sosyal fobiklerde görülür.

Sosyal fobi hangi toplumlarda sık görülüyor?

Doğu toplumlarında biraz daha fazla olduğu biliniyor. Yüzdelerine bakmak lazım ama doğu toplumlarında muhafazakar yapılar ve çevresel faktörlerin katkısı ile fazla olduğu biliniyor. Kilinkte kadın erkek oranları eşit görülüyor yani öyle gözlemleniyor. Yalnız, kadının bizim gibi toplumlarda sosyal ortama çıkması desteklenmediği için tedaviye başvuranların daha çok erkek olduğu da söylenebilir.

UZM. DR. SEMRA BARİPOĞLU
UZM. PSK. YILDIZ BURKOVİK

KAYNAK: //www.bugun.com.tr/haber_detay.asp?haberID=35738