Her Çocuğun Zeka Tipi Farklı

Yedi farklı zeka tipi bulunuyor. Çocuğunuzun zihinsel gelişimine yardım etmek istiyorsanız, öncelikle onun hangi gruba girdiğini öğrenmelisiniz.

Önceleri tek bir zeka kavramından bahsedilirken, bugün tüm dünyada artık 7 farklı zeka olduğu kabul ediliyor. Memory Center Yöneticisi Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan bu zeka tiplerinin neler olduğunu anlattı;

Sözel Zeka: Kelimeleri etkili kullanma yeteneğidir. Bu çocuklar dinleyerek öğrenmeyi severler, duygu ve düşüncelerini sözel ifadelerle aktarırlar. İyi yazarlar, iyi anlatırlar, kitap okumayı severler. Anne-babanın onu konuşturmaya çalışması faydalı olur.

Sayısal (Mantıksal) Zeka: Eskiden yapılan zeka testlerinde, sadece bu zeka türü ölçülüyordu. Sebep-sonuç ilişkisi kurmayı ve 'neden' demeyi severler, çok soru sorarlar. Bu çocuklar hesap yapmayı, sayı saymayı, mantık yürütmeyi, bir makineyi söküp nasıl çalıştığını görmeyi sever.

Görsel Zeka: Bu çocuklar işittiği bir şeyi değil de, gördüğü bir şeyi daha iyi akılda tutarlar. Yaşıtlarına kıyasla çizimleri ve resimleri güzeldir. Film ve slayt gösterileri eşliğinde öğrenmeyi severler.

Bedensel zeka: Kişinin kendisini ifade etmesinde ve bir şeyler yaratmakta bedenini kullanma yeteneğidir. Yerinde duramazlar, spora ilgileri fazladır. El becerileri gelişmiştir. Çok rahatlıkla tamir işlerini yapabilirler. İyi taklit yaparlar. Bu çocuğa öğretirken atölye çalışması yaptırmak gerekir.

Müzik (İşitsel) zekası: Seslere hassasiyet gösterme kapasitesi ve kendisini müzikle ifade etme yeteneğidir. Nota, solfej bilmeseler bile, melodileri hemen akılda tutarlar. Müzik eşliğinde ders çalışırsa o bilgileri daha iyi akılda tutabilirler.

Sosyal zeka: İnsanları tanıma konusunda çok başarılıdırlar. Liderlik özellikleri vardır. Oynayarak, paylaşarak, konuşarak öğrenirler. Onu sosyal ortamlara sokup, sosyal becerilerini geliştirmesine fırsat vermek gerekir.

İçsel zeka: Hayal kurmayı, düşünmeyi severler, kendilerinin güçlü ve zayıf yönlerini iyi analiz ederler. Bu çocukları düşünmeye, oturup kafa yorarak fikir üretmeye, farklı düşünmeye, hayal kurmaya teşvik edebilirsiniz.

 

Yeteneği ortaya çıkarın

Profesör Nevzat Tarhan, bebeklerin belli bir potansiyele sahip olarak doğduğunu, ancak bu potansiyelin aktif hale getirilmesi için aileye büyük görev düştüğünü söylüyor;

'Diyelim bir insanın boyu genlerinde 1.70 olarak yazılı. O çocuk iyi beslenirse 1.70'e kadar boyu uzar. Aksi durumda boyu 1.60' larda kalır. Zekada da böyledir. Ortalama insan zekası 100'dür. 80-120 arası normaldir. 120'nin üzerindekiler yüksek, 140'ın üstündekiler ise üstün zekalıdır. Çocuğun diyelim potansiyel zekası 140. Ama eğitilmedi, zihinsel uyarıyı tam almadı, okumadı, o zaman 100'lerde kalır.'

 

İdeal öğrenme yöntemi

• Sözel zekaya sahip olanlar; şair, yazar, gazeteci ve politikacı,

• Sayısal zekaya sahip olanlar; bilim adamı, matematikçi ve bilgisayar programcısı,

• Görsel zekaya sahip olanlar; ressam, mimar, fotoğrafçı ve dekoratör,

• Bedensel zekaya sahip olanlar sporcu, aktör, dansçı, heykeltıraş,

• Müzik zekasına sahip olanlar müzisyen,

• Sosyal zekaya sahip olanlar danışman, öğretmen, siyasi lider,

• İçsel zekaya sahip olanlar psikolog ve psikoterapist olmaya daha yatkındır.

 

Ancak Profesör Tarhan, ailelere çocuklarını bu konuda sınırlamamalarını öneriyor. 'Çocuğun zeka tipi, onun ileride hangi mesleği seçeceğinden çok, hangi yöntemle öğrenebileceğini ortaya koyar' diyen Tarhan, şunları söylüyor;

'Çocuk hangi zeka alanına yatkınsa, o yöntemin öğrenmede kullanılması gerekir. Müzik zekası var diye ille de çocuğa müzik aleti almak veya konservatuara yazdırmak zorunda değilsiniz. Örneğin iki saat matematik çalışıyorsa bir saat de müzik dinlemesine imkan vermelisiniz. Bunu yaparsanız çocuk matematiği daha çok sever. Ya da bedensel zekaya sahip çocuklar spor yapmayı sever. İlle de sporcu olacak diye bir durum söz konusu değil, ama ona derslerinin yanı sıra spor yapma fırsatını vermek gerek. Çocuğun ileride hangi mesleği seçeceği, kendisinin bileceği bir konudur. Anne-babaya düşen görev, onun özelliklerine en uygun öğrenme ortamını hazırlamaktır.

 

TEST

Aşağıda çocuklarla ilgili bazı ifadeler verilmiştir. Kendi çocuğunuzun özelliklerini düşünerek, her bir ifadenin yanına 'Yok', 'Az', 'Fazla' veya 'Çok Fazla' yazın.

 

Sözel zeka	Sayısal zeka
• Okumayı, yazmayı sever • Kelime oyunlarını sever • Espri yapar, hikaye anlatır • İsimleri kolay öğrenir ve hatırlar • Kelime hazinesi yaşına göre zengindir • İsteklerini iyi ifade eder • Çok konuşur	• Her şeyi sorgular • Bir şeyin nasıl çalıştığını merak eder • Hesap yapmayı sever • Boz-Yap'ları, mantık oyunlarını sever • Sorun çözmeye meraklıdır • Deney yapmaya heveslidir • Sayıları kolay öğrenir ve hatırlar
Görsel zeka	Bedensel zeka
• Yaşıtlarından daha hayalcidir • Okurken kelimelerden çok resimleri öğrenir • Sayfalarca resimler çizer • Sanat etkinliklerinden zevk alır • Boyama, çizmeyi zevkle yapar • Motif çizme, örnek bulmada çok başarılıdır • Harita okumada çok başarılıdır • Yolunu bul, boz-yap oyunlarını sever • Zihinde görüntüleri, simaları kolay öğrenir ve iyi hatırlar	• Bir veya birden fazla sporda başarılıdır • Uzun süre oturmaz hareketlidir • Amaca yönelik bir şeyler yapar • Dans gibi eğlenceleri sever • Yeni şeyleri ellemeye, dokunmaya heveslidir • Konuşurken mimik ve jestlerini bol kullanır • Sök-yap işlerden hoşlanır • Hareketli şeyleri kolay öğrenir ve hatırlar
İşitsel zeka	İçsel zeka
• Ritmik konuşur, hareket eder • Çevre seslerine duyarlıdır • Kolay şarkı öğrenir ve söyler • Müziği iyi tanır • Sesleri kolay öğrenir ve iyi hatırlar • Koroda söyler, müzik aleti çalar • Tempo tutmayı sever • Seslerle kimliği kolay anlar	• Özgüveni yüksektir • Kendini tanıma çabası içindedir • Kuvvetli, zayıf yönlerini öğrenme çabası içindedir • Bağımsız davranmayı sever • Yalnız çalışmayı daha çok tercih eder • Kendine hedef koyar • Durup düşünüp öyle hareket etmeyi sever
Sosyal zeka
• Yaşıtları ile konuşmaktan zevk alır • Lider gibi davranır • Sorunları olanlara fikir verir • Arkadaş ilişkilerinde toparlayıcıdır • İş organize etmeyi sever • Yakın arkadaşı çok olur • Sokak yaşamında beceriklidir • Kendini savunmayı bilir • Aracılık eder, ilgi gösterir • Arkadaşlarının duygularını anlar

 

DEĞERLENDİRME

Her bir 'Yok' ifadesi için 0, 'Az' ifadesi için 1, 'Fazla' ifadesi için 2 ve 'Çok Fazla' ifadesi için 3 puan verin. Her zeka tipini ayrı ayrı toplayın ve çocuğunuzda hangi zeka tipinin ağırlık kazandığını aşağıdaki tablodan kontrol edin.

Sözel Zeka 0-7 (Yetersiz) / 8-14 (orta) / 15+ (Yüksek)

Sayısal Zeka 0-7 (Yetersiz) / 8-14 (orta) / 15+ (Yüksek)

Görsel Zeka 0-9 (Yetersiz / 10-18 orta / 19+ (Yüksek)

Bedensel Zeka 0-8 (Yetersiz) / 9-16 (orta) / 17+ (Yüksek)

İşitsel Zeka 0-8 (Yetersiz) / 9-16 (orta) / 17+ (Yüksek)

Sosyal Zeka 0-10 (Yetersiz) / 11-20 (orta) / 21+ (Yüksek)

İçsel Zeka 0-7 (Yetersiz) / 8-14 (orta) / 15+ (Yüksek)

 

DİKKAT: Bu test önbilgi amacıyla düzenlenmiştir. Zeka becerilerini geliştirmek için ön değerlendirmedir. Çocuğunuzu gözlemlemeyi sağlar. Hangi zeka alt gruplarının desteğe ihtiyacı olduğunu gösterir. Bu ölçeği kişiyi yakından tanıyan iki kişinin doldurması iki puanın ortalamasının alınması önerilir. Cevaplar yaşıtlar ile kıyaslanarak işaretlenmelidir. Sonuçlarda çelişki olursa uzmana danışılmalıdır. 7 yaş ve yukarısı için geçerlidir. Bu, standart zeka testi değildir. Standart zeka testinin doğru olabilmesi için klinik psikologlar tarafından uygulanması gerekir.

 

Kaynak:  09 Mart 2004 //www.aksam.com.tr