Anoreksiya nervoza bir yeme bozukluğudur. Anoreksiyalı insanların yoğun bir kilo alma korkusu vardır. Anoreksiya hem bedeni hem de zihni etkiler.

İşte her yönüyle Anoreksiya Nervoza...

Aneroksiya Nedir?

Anoreksiya hem bedeni hem de zihni etkiler. Diyet yapmakla başlayıp, sonradan kontrolden çıkabilir. Sürekli gıda, diyet ve kiloyu düşünmeye başlarsınız. Çarpık bir beden imgeniz vardır. Herkes çok zayıf olduğunuzu söyler, fakat siz aynaya baktığınızda şişman birini görürsünüz. Anoreksi genellikle gençlik çağında başlar. Kadınlarda erkeklerden daha sık görülür. Erken teşhis ve tedavi çok daha etkili olur. Fakat başında tedavi edilmezse, yaşam boyu sürecek bir problem haline gelir. Tedavi edilmemiş anoreksi ölüm derecesinde açlığa ve osteoporoz (kemik erimesi), böbrek hasarı ve kalp rahatsızlıkları gibi hastalıklara yol açabilir. Bazı insanlar bu problemlerden ölür.

Siz veya tanıdığınız birinde anoreksiya varsa, hemen yardım alın. Bu problem ne kadar uzun sürerse, başa çıkması o kadar güçleşir. Tedaviyle, anoreksiyalı bir kişi kendini daha iyi hisseder ve sağlıklı beden ağırlığına kavuşur.

Anoreksiyaya ne sebep olur?

Yeme bozuklukları, uzmanların tam olarak nedenini saptayamadığı karmaşık rahatsızlıklardır. Buna, aile geçmişi, sosyal faktörler ve kişilik özellikler sebep olabilir. Anoreksiyaya aşağıdaki şartlarda daha meyilli olunabilir:

• Ailenizde anoreksiya veya bulimiya nervoza gibi yeme bozukluğu olanlar var

• Bale, mankenlik veya jimnastik gibi bedeninizi sürekli kontrol altında tutmanızı gerektiren bir iş veya spor yapıyorsunuz.

• Her zaman mükemmel olmaya çalışan, asla yeterince iyi hissetmeyen veya çok fazla endişe duyan birisiniz.

• Boşanma, taşınma, okul değiştirme, sevdiğiniz birini kaybetme gibi stres dolu yaşamsal olaylarla uğraşıyorsunuz.

Anoreksiya'da Belirtiler nelerdir?

Anoreksiyalı kişiler çoğunlukla bir problemleri olduğunu şiddetle reddederler. Yaptıklarını görmez veya buna inanmazlar. Yardım almalarını sağlamak çoğunlukla sevdiklerine kalır. Eğer durumundan şüphelendiğiniz biri varsa, bazı belirtilere bakabilirsiniz. Anoreksiyalı kişiler:

• Normal veya sağlıklıdan daha zayıftır

• Kilo almaktan çok korkarlar

• Normal kiloda kalmayı reddederler

• Çok zayıf bile olsalar kilolu olduklarını düşünürler

Hayatlarını kilo vermeye odaklarlar:

• Yemek, kilo ve diyet saplantıları vardır

• Yiyecekleri miktarı aşırı sınırlarlar

• Hasta bile olsalar çok fazla egzersiz yaparlar

• Kilo alımını engellemek için kusarlar, laksatif kullanırlar veya idrar söktürücü kullanırlar

Anoreksiyaya meyilli olanların kişilik özellikleri:

• Düşük özsaygı

• Öfke, üzüntü veya korku gibi negatif duygularını anlatmada zorlanma

• Çatışmalarla başa çıkmada zorlanma

• Diğerlerini memnun etme ihtiyacı

• Mükemmeliyetçilik veya yaptığı her işte en iyi olma çabası

• Kontrollü olma ihtiyacı

• Dikkat çekme ihtiyacı

• Ebeveynle problemli ilişki (yine de görünüşte yakın bir ilişkileri vardır)

• Aileden ayrılmada veya bağımsız olmada zorlanma

• Ailenin yüksek beklentileri

• Büyümekle veya cinsel olarak gelişmekle (ergenlikteki bedensel değişimler dahil) ilgili korku veya ambivalans

• Daha bağımsız veya kendine yetmesi gerektiğine dair taleplerle mücadele etme

• Kimlik problemleri—kim olduğu ve hayatını nasıl yönlendirmesi gerektiğinden emin olamama

Ayrıca yeme bozuklukları olanlarda şunlar da görülebilir:

• Ruh hali bozuklukları, özellikle depresyon

• Yaşıtlarından daha çocukça hareketler

• Sinirlilik ya da sosyal etkileşim kurmada ki yetersizlik nedeniyle, diğer insanlarla geçinmede zorluk çekme

• Obsesif-kompülsif özellikler

Anoreksiya'da Teşhis:

Eğer doktorunuz yeme bozukluğunuz olduğunu düşünürse, kilonuzu boyunuza ve yaşınıza göre olması gerekenle karşılaştıracaktır. Yeterince beslenmemenin neden olabileceği belirtileri araştırmak için, kalbinizi, ciğerlerinizi, tansiyonunuzu, derinizi ve saçınızı da kontrol edecektir. Sizden bazı kan testleri ve röntgen çektirmenizi de isteyebilir. Yeme bozukluklarında rol oynayabilecek anksiyete, depresyon gibi zihinsel rahatsızlıkları da araştırmak amacıyla, kendinizi nasıl hissettiğinize dair sorular da sorabilir.

Anoreksiya'da Tedavi:

Anoreksiyalı herkesin tedavi olması gerekir. Anoreksiya belirtilerinden ikisini bile gösterseniz, yardım isteyin. Erken teşhis ve tedavi anoreksiyayla baş etmeyi çok kolaylaştırır. Tedavi sağlıklı kilonuza ulaşmanızı, kendinizi daha iyi hissetmenizi, daha iyi ve sağlıklı yeme alışkanlıkları edinmenizi sağlar. Anoreksiya hem fiziksel hem de duygusal bir problem olduğu için; doktor, diyetisyen ve bir ruhsal sağlık danışmanıyla yapılan tedavi daha olumlu cevap verir. Eğer kilonuz aşırı düşükse, bir hastanede tedavi görmeniz gerekir. Anoreksiyayla başa çıkmak uzun bir zaman alabilir, eski kötü alışkanlıklara dönmek ve gerilemeler yaşamak olasıdır. Probleminizi kendi başınıza çözmeye çalışmayın, muhakkak yardım alın. Eğer çocuğunuzda anoreksiya olduğunu düşünüyorsanız:

• Onunla konuşun. Neden endişe duyduğunuzu anlatın. Umurunuzda olduğunu anlamasını sağlayın.

• Kendiniz ve çocuğunuz için bir doktor veya danışmandan randevu alın.

Eğer tanıdığınız birinde anoreksiya olduğunu düşünüyorsanız:

• Ebeveyn, öğretmen, danışman veya doktor gibi fark yaratabilecek birine bu durumdan bahsedin. Anoreksiyalı kişi yardıma ihtiyacı olmadığı konusunda inat edecektir, fakat yardıma ihtiyacı vardır. Ne kadar çabuk yardım alırsa, o kadar kısa sürede iyileşir.

  Eğer fiziksel olarak yaşamınızı tehdit eden bir durumda değilseniz, tedaviniz muhtemelen şöyle olacaktır:

• Tıbbi tedavi: Eğer kötü beslenme ve aşırı açlık bedeninizi yıpratmaya başlamışsa, tıbbi tedavi öncelikli olmalıdır. Doktorunuz osteoporoz, kalp rahatsızlıkları veya depresyon gibi anoreksiyanın sebep olduğu tıbbi durumları tedavi edecektir. Siz iyileşmeye başladıkça, doktorunuz boyunuz ve kilonuzun oranını takip etmeye devam edecektir.

• Beslenme danışmanlığı: Diplomalı bir diyetisyen sağlıklı bir yolla kilo almanızı sağlayacaktır. Sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanacaksınız ve dengeli beslenmeyi daha iyi kavrayacaksınız.

İyileşme sürecinizin önemli bir bölümü şunlardan oluşacaktır:

• Yeme alışkanlıklarınızın kontrolünü elinize alma

• Duygusal açıdan kendinize bakmayı öğrenme

• Size yardım etmeye çalışan insanlara güvenme

Anoreksiyalı gençlerde, ailenin de tedaviye dahil olması yararlıdır. Aile terapisi anne babaların çocuklarına hem duygusal hem de fiziksel olarak destek vermelerine yardımcı olur. Ayrıca ebeveynlerin çocuklarına dengeli beslenme örneği olmalarına da destek olur. Kardeşler de birbirine destek olabilir. Aile, grup terapileri veya bireysel terapilerin hepsi etkilidir.

Eğer daha fazla yardıma ihtiyacınız varsa:

Kronik anoreksiya hastaneye yatma dahil uzun yıllar tedavi gerektirir. Genellikle psikolojik danışmanlık tedaviye dahildir. Bir danışman sizin yeni başa çıkma stratejileri planlamanıza ve stres yönetimini uygulamanıza ve nüksetmelerin önlenmesine yardımcı olacaktır. Danışman sizin yemek ve bedeniniz hakkında sağlıklı düşünmenize yardımcı olacaktır.

Acil bakıma ihtiyacınız varsa:

Aşırı derecede zayıf olmak, aşırı su kaybı (dehidrasyon), ölüm derecesinde açlık (starvasyon) ve elektrolit dengesizliğine sebep olur ve bunların hepsi yaşamsal tehdit oluşturur. Bu durumda acil tıbbi tedaviye ihtiyacınız var demektir. Bir hastanede ya da yeme bozuklukları merkezinde yapılan tedavi şunlardan oluşur:

• Starvasyon tedavisi: Dehidrasyon, elektrolit dengesizliği, kalp rahatsızlığı gibi sebep olduğu tıbbi problemler tedavi edilir. Eğer yemek yiyemeyecek durumdaysanız gıdanız sıvı formda verilir.

• Gıdasal rehabilitasyon: daha sağlıklı bir kiloya dikkatli bir şekilde ve aşama aşama ulaşmanıza, bedeninizin ne zaman aç ve ne zaman tok olduğunu anlamanıza ve sağlıklı beslenmeye başlamanıza yardımcı olunur.

Eğer kilonuz, sağlıklı kilonun % 25 altındaysa hastaneye yatmanız gerekir.

WEBMD