Hiperaktif misiniz değil misiniz? Test edin

Dikkatsiz misiniz? Devamlı huzursuzluk hissediyor, duygusal farklılık mı yaşıyorsunuz?

Dikkatsiz misiniz? Devamlı huzursuzluk hissediyor, duygusal farklılık mı yaşıyorsunuz? Organize olmakta zorlanıyor, strese karşı aşırı tepki mi veriyorsunuz? Siz de sıra bekleyemiyor, aceleci davranıyorsunuz? Öyleyse hiperaktif olabilirsiniz. Bunu ölçmek mümkün?

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun (DEHB) çocuk ve ergen ruh sağlığında en sık başvurulan hastalıklardan olduğunu ifade eden Üsküdar Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Gökben Hızlı Sayar, hastalığın okul öncesi çocuklukta başlayıp yetişkin yaşamda da değişik bulgularla seyredebildiğini belirtiyor.

Bu hastalığın çocukluk ve ergenlikte aşırı koşma, tırmanma, dikkatsizlik, dağınıklık, akademik başarısızlık, çevreyle uyumsuzluk ve söz dinlenmeme gibi belirtileriyle daha da tanınan bir hastalık haline geldiğini ifade eden Sayar, hastalığın kişinin yaşamını derinden etkileyebilen, ilişkilerinde bozulmaya, iş hayatında güçlüklere yol açabilen rahatsızlığın çocukluk dönemiyle sınırlı olmadığının altını çiziyor. Hastanın yaşının ilerlemesiyle koşma, tırmanma, her an kıpır kıpır olma gibi belirtilerin yerini işinde aşırı verimsiz çalışma, trafikte tehlikeli araç kullanıma gibi belirtilere bıraktığını vurgulayan Yrd. Doç. Dr. Sayar, erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda en sık rastlanan 5 belirtiyi şu şekilde sıraladı.
-  Dikkatini verememe
-  Organize olamama
-  Huzursuzluk
-  İşleri bitirmekte güçlük
-  Eşya kaybetme

DEHB çocukların %30’unda genç erişkinlik döneminde belirtiler ortadan kaybolurken yaklaşık %40’ında belirtiler erişkin dönemde de çeşitli sosyal ve duygusal güçlüklerle sürer diyen Sayar, % 30’luk bir gruba erişkinlikte alkolizm, madde kullanımı ve antisosyal kişilik bozukluğu gibi sorunların da eklenme riskinin bulunduğunu söyledi. Sayar bu kötü gidişin en güçlü belirleyicisinin çocukluk döneminde aile içi sorunların yoğun olarak yaşanması olduğunu kaydetti.

Erişkin dönemde bu hastalığın doğru teşhis edilememesi ya da uygun olmayan bir tedavinin uygulanması halinde hastanın yaşamında telafi edilmesi zor kayıplara yol açabileceğinin altını çizen Yrd. Doç. Dr. Gökben Hızlı Sayar, kişinin olumsuz çevrelerin içine, madde bağımlılığına, yasa dışı bir takım faaliyetler içine sürüklenebileceği uyarısında bulundu.

Bu hastaların tedavisinde davranış modifikasyonu tedavisi ile ilaç tedavilerinin bir arada bulunduğunu belirten Sayar, kişinin ihtiyacının tedaviyi şekillendirdiğini söyledi. Sayar tedavinin 3 aşamadan oluştuğunu belirtirken aşamaları şu şekilde sıraladı. Temel değerlendirme: Tanı konmasını takiben hedef belirtiler ve hastalığın sebep olduğu bozulma derecesi tespit edilir. Tedavi stratejisi: Hedef belirtilerin azaltılmasına yönelik en uygun tedavi stratejisi seçilir. Belirti takibi ve tedavinin düzenlenmesi: Öğrenme, akademik başarı, aile içi etkileşim gibi alanların taranması ve tedavinin sorunlara göre güncellenmesini içerir. Yrd. Doç. Dr. Gökben Hızlı Sayar, Prof. Dr. Nevzat Tarhan’ın geliştirdiği hiperaktivite ölçeğiyle kişilerin hiperaktivitesinin hangi oranda olduğunu ölçebileceğini de söyledi.

YETİŞKİN HİPERAKTİVİTE ÖLÇEĞİ

  Yok     Bazen     Sık    Çok sık

0              1           2           3

1-   Yerinde duramama, gergin ve sinirli olma,
2-      Uzun süre gazete ve kitap okuyamama,
3-      Duyguları iniş çıkışlı olma,
4-      Dikkati çabuk dağılma, kafa yoran işlerden kaçma.
5-      Plan yapamama, her işi yarım bırakma
6-      Zorluklara dayanma gücü zayıflığı,
7-      Tehlikeli, pervasız araç kullanma,
8-      Sık ev, iş, sevgili değiştirme,
9-      Sonuçları düşünmeden ani karar verme.  
10-    Stres altında kolay pes etme,
11-    İçki ve sigarayı kontrolsüz kullanma,
12-    Çok işle uğraşıp, çoğunu yarım bırakma,
13-    Sık sık parmak çıtırdatma, ayak sallama,
14-    Unutkan olma, eşya kaybetme (cep tel.,gözlük, anahtar, cüzdan)
15-    Çok konuşma, dinlemekten hoşlanmama,
16-    Ufak tartışmayı kavgaya dönüştürme,
17-    Tehlikeyi ve riski sevme,
18-    Kolay mutlu olmama, hemen hayal kırıklığına uğrama,
19-    İstirahat süresinde bile bir şeyler yapma,
20-    Aceleci sabırsız olma, beklemeyi sevmeme,
21-    Az ve tedirgin uyuma,
22-    Rekabetçi ve iddiacı olma,

PUANLAMA:

0-21   Arası : Sağlıklısınız
22-41 Arası : Risk altındasınız. Stresinizi azaltmanın yollarını bulmalısınız.  
42-+    Profesyonel yardım almalısınız.