Empati nedir? Nasıl empati kurulur? İnsanların önyargılarını kabul etmek ve diğer insanlar tarafından tutulanları anlamaya çalışmak için kendi dünya görüşlerinin ötesine geçmek için atabilecekleri adımlar vardır. İşte empati kurmanın yolları…

Toplumlarda empati eksikliği en büyük sorunlarımızın çoğunun kökenindedir. Bunun nedeni, insanların sosyal çevrelerinin ne kadar homojen hale gelmesi ve aynı zamanda insanların doğal olarak önyargılara sahip olmalarıdır. Ancak araştırmacılar, değişmez bir özellik olmaktan çok, empatinin geliştirilebileceğini keşfettiler. İnsanların önyargılarını kabul etmek ve diğer insanlar tarafından tutulanları anlamaya çalışmak için kendi dünya görüşlerinin ötesine geçmek için atabilecekleri adımlar var.

EMPATİ NEDİR?

Empati nedir; Başkalarının nasıl hissettiğini anlamak ve onlara karşı şefkatli olmaktır. Nörobilimciler, beynin iki parçasının birlikte çalıştığında bunun gerçekleştiğini söylüyor. Duygusal merkez başkalarının duygularını algılıyor ve bilişsel merkez neden böyle hissettiklerini ve onlara nasıl yardımcı olabileceğimizi anlamaya çalışıyor. Araştırmalar empatinin insanları daha iyi yöneticiler ve çalışanlar, daha iyi aile üyeleri ve arkadaşlar yaptığını göstermiştir.

İŞTE EMPATİ KURMANIN YOLLARI

Empati Uygulayın

Bazı insanlar doğal olarak daha empatik olsa da, geliştirmek için herkesin yapabileceği egzersizler var. Bazı insanlar doğal olarak diğerlerinden daha empatiktir, ancak herkesin empatisini artırmak için yapabileceği kolay, kanıta dayalı alıştırmalar vardır.

Yeni İnsanlarla Konuşun

Araştırmacılar, başka birinin nasıl hissettiğini hayal etmeye çalışmanın genellikle yeterli olmadığını buldu. Neyse ki çözüm basit: Onlara sorun.

Konuşmayı Deneyin

Yabancılarla sohbet etmeye başlayın veya iyi tanımadığınız bir meslektaşınızı veya komşunuzu öğle yemeğine davet edin. Küçük konuşmanın ötesine geçin, onlara nasıl olduklarını ve günlük hayatlarının nasıl olduğunu sorun.

- Sosyal medyada sizden farklı geçmişlere sahip (farklı ırk, din veya siyasi görüş) insanları takip edin.

- Her gün gördüğünüz insanlarla bile sohbet ederken telefonunuzu ve diğer ekranları uzaklaştırın, böylece yüz ifadelerini ve hareketlerini tam olarak dinleyebilir ve fark edebilirsiniz.

Başkasının Hayatını Deneyin

Harvard Tıp Okulu'nda bir psikiyatrist ve sağlık çalışanları için empati eğitimi veren Empathetics'in baş bilimcisi Helen Riess, söylendiği gibi sadece başkasının yerinde durmayın, onların içinde yürüyüşe çıkın, dedi.

Birkaç hafta boyunca başka birinin kilisesine, camisine, sinagoguna veya başka bir ibadethanesine gidin, o sizinkine katılırken veya gelişmekte olan bir ülkedeki bir köyü ziyaret edin ve gönüllü olun. Yeni bir mahallede vakit geçirin veya topluluğunuzdaki evsiz biriyle sohbet edin.

Birinin davranışı rahatsız ediciyse, nedenini düşünün. Örneğin, çocuğunuz varsa, stresli hissedebileceğini kabul ederek başlayın, ancak daha ileri gidin: Günlük hayatını yaşamanın nasıl bir şey olduğunu düşünün. Mesela otobüs yolculuğunun nasıl olduğunu, ne kadar ödevi olduğunu ve ne kadar uyuduğunu düşünün.

Ortak Bir Amaç için Güçlerinizi Birleştirin

Rutgers'da hukuk profesörü ve insanların nasıl önyargı oluşturduğunu araştıran ve atölye çalışmaları sunan Perception Enstitüsü'nün kurucu ortağı Rachel Godsil, diğer insanlarla bir proje üzerinde çalışmanın herkesin bireysel uzmanlığını ve insanlığını güçlendirdiğini ve insanları bölebilecek farklılıkları en aza indirdiğini söyledi.

Dr. Halpern, "Benim sihir iksirim, toplulukların kederlerine ve kırılganlıklarına hitap eden anlamlı, yürekten projelere sahip olmaları olacaktır" dedi.

Örneğin, araştırmasında, eski Yugoslavya'dan kadınların kayıp aile üyelerinin bedenlerini bulmaya yardım etmek için etnik gruplar arasında bir araya geldiklerinde, etnik gruplarının çatışmalarına rağmen birbirlerine bakmaya ve saygı duymaya başladıklarını buldu. Benzer şekilde, yakın akrabalarından birini oradaki şiddet nedeniyle kaybeden İsrailli ve Filistinli aileler, Parents Circle - Families Forum adlı bir grupta bir araya geliyor.

Önyargılı olduğunuzu kabul edin

Hepimiz önyargılıyız. Bunu kabul etmek ilk adımdır. İkinci adım, üstesinden gelmek için harekete geçmektir.

Kendine karşı dürüst ol

Çeşitlilik ve kapsayıcılık stratejileriyle kuruluşlara yardımcı olan Paradigm'in bir ortağı olan Erin L. Thomas, “Önyargı, insanlık durumunun doğal bir parçasıdır” dedi. “Bu, zihinsel kısayollar almamız ve çevremizdeki insanlar hakkında sonuçlar çıkarmamız için uyarlanabilir. Önemli olan bununla mücadele etmek için aktif olarak çalışmak.”

Ayrıcalığınızı Kontrol Edin

Önyargının diğer yüzü ayrıcalıktır. Önyargı, toplumumuzda belirli insan gruplarını dezavantajlı hale getirirken, ayrıcalık diğer grupları avantajlı kılar. Ayrıcalıklarınız, size özel bir statü kazandıran, kazanmadığınız ve fayda sağladığınızı fark etmediğiniz şeylerdir.

Ayrıcalıklarınıza ışık tutmanıza yardımcı olur. Sizin lehinize çalışan faktörleri ve bugün bulunduğunuz yere gelmek için üstesinden gelmeniz gerekenleri, okulunuzun ne kadar iyi olduğu, ailenizin finansal olarak ne kadar güvende olduğu ve ne kadar parasal olarak güvende olduğu gibi…

Başlamak için kendinize birkaç soru sorun

-En son ne zaman ırkınızı, etnik kökeninizi, cinsiyetinizi, dininizi, yetenek seviyenizi düşünmek zorunda kaldınız?

-Film veya TV izlerken, kim olduğunuzu yansıtan karakterleri ne sıklıkla görüyorsunuz?

-Çoğu insanın sizden farklı kimliğe sahip olduğu sosyal ortamlarda ne sıklıkla bulunursunuz?

İnsanlarla konuşun!

Hayatınızdaki önyargı ve ayrıcalıkla yüzleşmenin en önemli yollarından biri, başkalarından onların günlük yaşamları hakkında bilgi almak ve onların sizinkinden ne kadar farklı olduklarını düşünmek olabilir.

Bir meslektaşınızla öğle yemeği yemek ve rutinlerini sormak kadar basit olabilir.  Empati bizi başkalarına karşı şefkatli davranmaya sevk etmelidir.

Harekete geç

Bir sonraki adım, ayrıcalıklarınızı kabul ettikten sonra, onları sahip olmayan gruplar adına kullanmaktır.

Bunu yapmanın bazı yolları:

- İhtiyacı olan insanlara yardım eden nedenlere para bağışlayın veya onları desteklemek için bir mitinge katılın.

- Birisi ayrımcı bir yorum yaptığında veya araya girdiğinde sesini yükselt.

- Biri araya girerse, "Sanırım hâlâ fikrini paylaşmanın ortasındaydı, devam etmeden önce bitirme şansı olduğundan emin olalım" diyebilirsiniz.

- Birisi rahatsız edici bir şaka yaparsa veya aşağılayıcı bir yorum yaparsa, sadece "Az önce söylediğin şey rahatsız edici" deyin.

Saygı Duyun!

- Birisine saygı duyulduğunu hissettirmek için onun hakkında her şeyi anlamanız gerekmediğini unutmayın.

-Hayatınızın neye benzediğine dayanarak insanlar hakkında varsayımlarda bulunmayın. Meslektaşlarınıza hayatlarını sorarken, örneğin onların karşı cinsten bir partneri, üç sağlıklı çocuğu veya güzel, ferah bir evleri olduğunu varsaymayın.

Kitap okuyun

Okumak, zihninizi başkalarının deneyimlerine açmanın en iyi yollarından biridir.  “Empati Etkisi: Yaşam Biçimimizi Dönüştürmek için Yedi Sinirbilim Temelli Anahtar” adlı kitabının yazarı Dr. Riess, “Sizin gibi olmayan başka bir kişinin düşüncelerine, kalbine ve zihnine girersiniz ve bu gerçekten engelleri ortadan kaldırır” dedi.

Sizinkinden farklı hayatları ve geçmişleri olan ya da farklı bir yer veya zamanda yaşayan anlatıcıların olduğu romanları seçin. Farklı yazarlar da seçin. Tarih kitaplarında, deneme koleksiyonlarında ve gazetelerde farklı insan gruplarının baskılarına karşı yaşamları, mücadeleleri ve mücadeleleri okuyun.

Araştırın!

Dergi ve gazetelerde, sosyal medyada, podcast'lerde ve belgesellerde başkalarının deneyimlerinin birinci şahıs hesaplarını okuyun ve izleyin.

Empatik Çocuklar Yetiştirin

Çocuklar empatiyi öğrenebilir. İlk adım, kendiniz modellemektir. Onlara Empatiyi Öğretin. Çocuklar, bebekliklerinden itibaren yüz ifadelerini taklit ettiklerinde ve insanlara gülümsemeyi öğrendiklerinde empati gösterirler. Diğer insanların bakış açılarını dikkate almayı öğrenmeleri daha uzun sürer. Çocuklara, yüz ifadelerine veya hikayede onlara neler olduğuna dayanarak kitaplardaki veya hayali oyun sırasındaki karakterlerin ne hissettiklerini sorun.

Çocuğunuza özür dilemesini söylemeyin. Bu doğal bir içgüdü, ancak uzmanlar, diğer kişinin duygularını gerçekten düşünmelerini gerektirmediği için geri tepebileceğini söylüyor. Bunun yerine, "Nasıl hissettiğini düşünüyorsunuz? Kendini daha iyi hissetmesine yardımcı olmak için ne yapabilirsin?”

Çocuklarınızın duygularını adlandırmalarına yardımcı olun. Hayal kırıklığı ya da öfkeyle ağladıklarında ya da yatma saatinin gelmesini ya da okulun başlamasını istemedikleri zaman, duygularını ifade edeceklerini söyleyin. Tüm duygusal kelime dağarcığını kullanarak duygularınızı onların önünde de ifade edin. Okuldaki bir kardeş ya da arkadaş gibi yaşadıkları sorunları tartışırken, onlardan diğer kişinin bakış açısını düşünmelerini isteyin.

Empati Örnekleri

Empati, hayatın birçok alanında uygulanabilir ve her yaş grubundan insan için farklı anlamlar taşıyabilir. İşte empatiye dair bazı örnekler:

Arkadaşlık İlişkilerinde Empati: Bir arkadaşınızın üzüldüğünü fark ettiğinizde, neden üzüldüğünü anlamak ve ona destek vermek empati kurmanın bir örneğidir. Örneğin, sınavdan düşük not aldığı için kendini kötü hisseden bir arkadaşınıza "Bu durumu senin için ne kadar zorlayıcı olduğunu anlıyorum, istersen birlikte çalışabiliriz," diyerek destek olabilirsiniz.

Aile İlişkilerinde Empati: Bir aile üyenizin stresli bir dönemden geçtiğini fark ettiğinizde, ona nasıl yardımcı olabileceğinizi sormak ve kendinizi onun yerine koyarak hislerini anlamaya çalışmak, aile bağlarını güçlendirebilir.

İş Hayatında Empati: Bir iş arkadaşınızın yoğun iş yükü nedeniyle zorlandığını gözlemlediğinizde, ona nasıl yardımcı olabileceğinizi sormak veya destek olmak için bazı görevleri paylaşmak, iş yerinde empatiyi göstermenin bir yoludur. Bu, takım ruhunu güçlendirir ve iş yerindeki iletişimi artırır.

Çocuklarla İletişimde Empati: Çocukların duygusal dünyasını anlamak, empati kurmanın en değerli alanlarından biridir. Örneğin, bir çocuk korktuğunda veya üzüldüğünde, ona "Seni anlıyorum, bu durum senin için zor olabilir," demek, çocuğa kendini güvende hissettirir.

Toplumsal Empati: Empati sadece bireysel ilişkilerde değil, toplumsal anlamda da önemlidir. Örneğin, zor durumda olan bir kişiye yardım etmek, onu anlamaya çalışmak veya kendimizi o kişinin yerine koyarak onun yaşadığı zorlukları hissedebilmek toplumsal empatiyi gösterir.

Empati Kurmanın Faydaları

Empati kurmanın bireyler ve toplum üzerinde pek çok olumlu etkisi vardır. İşte empati kurmanın bazı önemli faydaları:

- İlişkileri Güçlendirir: Empati, kişiler arası güven ve anlayışı artırarak ilişkilerin daha güçlü hale gelmesini sağlar.

- Stres ve Kaygıyı Azaltır: Karşımızdaki kişinin yaşadığı zorlukları anladığımızda, onunla daha iyi bir bağ kurar ve stresini hafifletebiliriz. Aynı zamanda, biz de destek olduğumuz için daha huzurlu hissederiz.

- Çatışmaları Azaltır: Empati, yanlış anlaşılmaları ve çatışmaları azaltarak daha uyumlu bir iletişim sağlar.

- Duygusal Zekayı Artırır: Empati kurmak, kişinin duygusal zekasını geliştirmesine yardımcı olur. Kendi duygularımızı ve başkalarının duygularını anlamak, daha bilinçli kararlar almamızı sağlar.

- Toplumsal Birlikteliği Artırır: Empati, toplumsal dayanışmayı ve anlayışı güçlendirir. Özellikle zor durumlarda insanlar birbirini daha iyi anlar ve destekler.

Empati Kurmanın Önündeki Engeller

Her ne kadar empati, ilişkilerde olumlu etkiler yaratsa da, bazı engeller empati kurmamızı zorlaştırabilir. Bu engellerin farkında olmak, empatiyi daha bilinçli bir şekilde geliştirmemizi sağlar. İşte empati kurmayı zorlaştıran bazı etkenler:

- Önyargılar: Önyargılar, empati kurmanın önündeki en büyük engellerden biridir. Bir kişi hakkında önceden oluşmuş düşünceler, onun duygularını anlamamızı zorlaştırabilir.

- Zaman Kısıtlamaları: Yoğun yaşam temposu, empati kurmak için yeterli zamanı ayıramamamıza neden olabilir. Empati, genellikle derin bir odaklanma gerektirir.

- Kişisel Deneyim Eksikliği: Empati kurmak için kendimizi karşımızdaki kişinin yerine koymak gerekir. Ancak o deneyimi yaşamamışsak, bu durum empatiyi zorlaştırabilir.

Empati Eksikliğinin Sonuçları

Empati eksikliği, insanlar arasında güvenin azalmasına, yanlış anlaşılmalara ve ilişkilerin zayıflamasına neden olabilir. Empati kuramayan kişiler, başkalarının ihtiyaçlarını anlamakta zorlanır ve kendilerini onların yerine koyamaz. Bu durum, toplumda hoşgörüsüzlüğe ve iletişim kopukluğuna yol açabilir.

Empati Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Empati doğuştan gelen bir özellik mi yoksa sonradan mı öğrenilir? Empati doğuştan gelen bir eğilim olsa da, sonradan geliştirilebilir bir beceridir. İnsanlar, deneyimleri ve sosyal ilişkileri sayesinde empati yeteneklerini güçlendirebilir.

Empati ile sempati arasındaki fark nedir?

Empati, bir kişinin duygularını anlamak ve hissetmek anlamına gelirken; sempati, o kişiye karşı bir acıma veya üzülme duygusu beslemektir. Sempati, empati kadar derin bir duygusal katılım içermez.

Empati nasıl geliştirilir?

Empati geliştirmek için karşı tarafı dikkatlice dinlemek, yargılamadan anlamaya çalışmak ve kendi duygularımıza odaklanmak gerekir. Meditasyon ve bilinçli farkındalık çalışmaları da empatiyi artırabilir.