Odyometri testleri, işitme kaybının nedeni ve tedavi seçeneklerini belirlemek için önemli bir araçtır. Bu testler, işitme cihazı kullanımı gerekip gerekmediğini veya başka tıbbi müdahalelerin gerekli olup olmadığını belirlemek için de kullanılır.

Odyometri nedir?

Odyometri, işitme duyusunun ölçülmesi ve değerlendirilmesi için kullanılan bir testtir. Bu test, işitme kaybı olup olmadığını belirlemek, işitme kaybının derecesini ve türünü tespit etmek amacıyla yapılır. Odyometri testleri genellikle bir odyolog veya işitme uzmanı tarafından gerçekleştirilir.

Odyometri testi genellikle ağrısızdır ve yaklaşık 30 dakika ile 1 saat arasında sürer. Bu testler, işitme kaybının nedenlerini belirlemek ve uygun tedavi yöntemlerini tespit etmek için kritik öneme sahiptir.

Odyometri testinde, genellikle şu adımlar izlenir:

Saf Ses Odyometrisi (Pure Tone Audiometry): Bu testte, kişiye çeşitli frekanslardaki (yüksek ve düşük tonlar) sesler kulaklıklar aracılığıyla verilir. Kişiden, duyduğu her sesi bir butona basarak veya el kaldırarak belirtmesi istenir. Bu şekilde, işitme eşiği belirlenir ve işitme kaybının derecesi ölçülür.

Konuşma Odyometrisi (Speech Audiometry): Bu testte, kişiye belirli kelimeler veya cümleler söylenir ve kişinin bunları tekrar etmesi istenir. Bu test, işitme kaybının günlük yaşam üzerindeki etkilerini değerlendirmek için kullanılır.

Timpanometri (Tympanometry): Bu test, orta kulak ve kulak zarı fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılır. Kulak kanalına bir prob yerleştirilir ve basınç değişiklikleri yaratılır. Kulak zarının bu basınç değişikliklerine tepkisi ölçülür.

Akustik Refleks Testi (Acoustic Reflex Test): Bu test, iç kulak, işitme siniri ve beyin sapının işleyişini değerlendirmek için yapılır. Yüksek sesler verilir ve kulak kaslarının bu seslere nasıl tepki verdiği ölçülür.

Odyometri Testi Nasıl Yapılır?

Odyometri testi, işitme duyusunun değerlendirilmesi için kullanılan bir dizi testten oluşur. Bu testler, işitme kaybının derecesini ve türünü belirlemek amacıyla yapılır. İşte odyometri testinin adım adım nasıl yapıldığına dair genel bir kılavuz:

1. Hazırlık
Görüşme: Odyolog veya işitme uzmanı, testten önce kişinin işitme şikayetleri, tıbbi geçmişi ve varsa önceki işitme testleri hakkında bilgi alır.
Kulak Muayenesi: Kulak kanallarının temiz ve serbest olduğundan emin olmak için otoskop ile kulaklar kontrol edilir.

2. Saf Ses Odyometrisi (Pure Tone Audiometry)
Kulaklıkların Takılması: Kişiye kulaklık takılır. Kulaklıklar her iki kulağa ayrı ayrı sesler göndermek için kullanılır.
Seslerin Verilmesi: Farklı frekanslardaki (yüksek ve düşük tonlar) saf sesler gönderilir. Her frekansta sesin şiddeti yavaş yavaş artırılır.
Yanıt Verme: Kişiden, duyduğu her sesi bir butona basarak veya el kaldırarak belirtmesi istenir. Bu süreç her iki kulak için ayrı ayrı tekrarlanır.
Sonuçların Kaydedilmesi: Duyma eşiği, yani kişinin duyabildiği en düşük ses seviyesi, odyogram adı verilen bir grafik üzerinde kaydedilir.

3. Konuşma Odyometrisi (Speech Audiometry)
Kelime ve Cümlelerin Dinletilmesi: Kişiye belirli kelimeler veya cümleler söylenir. Bu kelimeler farklı ses seviyelerinde tekrarlanır.
Yanıt Verme: Kişiden duyduğu kelimeleri veya cümleleri tekrar etmesi istenir. Bu, kişinin konuşmayı ne kadar iyi anlayabildiğini ölçer.

4. Timpanometri (Tympanometry)
Prob Yerleştirilmesi: Kulak kanalına küçük bir prob yerleştirilir.
Basınç Değişiklikleri: Prob, kulak kanalındaki basıncı değiştirerek kulak zarının tepkisini ölçer.
Sonuçların Değerlendirilmesi: Bu test, orta kulak fonksiyonlarını ve kulak zarının hareket kabiliyetini değerlendirir.

5. Akustik Refleks Testi (Acoustic Reflex Test)
Yüksek Ses Verilmesi: Kişiye kısa süreli yüksek sesler verilir.
Kas Tepkisi Ölçülmesi: Kulak kaslarının bu seslere nasıl tepki verdiği ölçülür. Bu, iç kulak, işitme siniri ve beyin sapının işleyişini değerlendirmek için kullanılır.

6. Sonuçların İncelenmesi
Değerlendirme: Test sonuçları analiz edilir ve işitme kaybının türü (iletim tipi, sensörinöral veya karışık) ve derecesi belirlenir.
Danışmanlık: Odyolog, test sonuçlarına göre kişiye uygun tedavi seçenekleri hakkında bilgi verir. Bu, işitme cihazları, tıbbi tedavi veya cerrahi müdahaleleri içerebilir.

İşitme testi türleri nelerdir?

İşitme testleri, işitme kaybını değerlendirmek, işitme fonksiyonlarını ölçmek ve işitme ile ilgili problemleri teşhis etmek için kullanılır. Bu işitme testleri, işitme kaybının derecesini, türünü ve nedenini belirlemek için kullanılır. Hangi testlerin kullanılacağı, kişinin yaşına, şikayetlerine ve tıbbi geçmişine bağlı olarak değişir.

İşte başlıca işitme teşti türleri:

1. Saf Ses Odyometrisi (Pure Tone Audiometry)
Amaç: İşitme eşiğini belirlemek.
Yöntem: Kişiye kulaklıklar aracılığıyla farklı frekanslardaki (tonlar) saf sesler gönderilir. Kişiden duyduğu her sesi bir butona basarak veya el kaldırarak belirtmesi istenir.
Sonuç: Elde edilen sonuçlar odyogram adı verilen bir grafik üzerinde kaydedilir.

2. Konuşma Odyometrisi (Speech Audiometry)
Amaç: Konuşma anlama yeteneğini değerlendirmek.
Yöntem: Kişiye belirli kelimeler veya cümleler söylenir ve kişinin bunları tekrar etmesi istenir.
Sonuç: Kişinin konuşmayı anlama yeteneği değerlendirilir.

3. Timpanometri (Tympanometry)
Amaç: Orta kulak fonksiyonlarını değerlendirmek.
Yöntem: Kulak kanalına küçük bir prob yerleştirilir ve basınç değişiklikleri uygulanır. Kulak zarının bu basınç değişikliklerine tepkisi ölçülür.
Sonuç: Orta kulak ve kulak zarının durumu hakkında bilgi verir.

4. Akustik Refleks Testi (Acoustic Reflex Test)
Amaç: İç kulak, işitme siniri ve beyin sapının işleyişini değerlendirmek.
Yöntem: Kısa süreli yüksek sesler verilir ve kulak kaslarının bu seslere nasıl tepki verdiği ölçülür.
Sonuç: Akustik refleksin varlığı ve eşiği belirlenir.

5. Otoakustik Emisyonlar (Otoacoustic Emissions, OAE) Testi
Amaç: İç kulağın (koklea) işlevini değerlendirmek.
Yöntem: Kulak kanalına küçük bir prob yerleştirilir ve iç kulağın ürettiği otoakustik emisyonlar ölçülür.
Sonuç: Kokleanın saç hücrelerinin fonksiyonlarını değerlendirir. Özellikle yenidoğan işitme taramalarında kullanılır.

6. İşitsel Beyin Sapı Yanıtı (Auditory Brainstem Response, ABR) Testi
Amaç: Beyin sapının işitsel yollarının işleyişini değerlendirmek.
Yöntem: Kişinin kafa derisine elektrotlar yerleştirilir ve kulaklıklar aracılığıyla sesler gönderilir. Beyin sapından gelen elektriksel yanıtlar ölçülür.
Sonuç: İşitsel yolların ve beyin sapının durumunu değerlendirir. Genellikle bebeklerde ve işitme kaybının nedenini belirlemek için kullanılır.

7. Odyolojik Tarama Testleri (Audiologic Screening Tests)
Amaç: İşitme kaybının var olup olmadığını hızlıca belirlemek.
Yöntem: Saf sesler veya konuşma sinyalleri kullanılarak basit ve hızlı testler yapılır.
Sonuç: İşitme kaybının olup olmadığını belirlemek için ön tarama sağlar.

Odyometri ve timpanometri arasındaki farklar nelerdir?

Odyometri ve timpanometri, her ikisi de işitme ve kulak sağlığı ile ilgili testlerdir, ancak farklı amaçlara hizmet eder ve farklı yöntemler kullanırlar. İşte odyometri ve timpanometri arasındaki temel farklar:

Odyometri'de amaç İşitme duyusunu ve işitme kaybının derecesini belirlemektir.  Kişiye kulaklıklar aracılığıyla farklı frekanslardaki (tonlar) saf sesler gönderilir. Kişiden duyduğu her sesi bir butona basarak veya el kaldırarak belirtmesi istenir. Ayrıca, konuşma odyometrisi yapılabilir, bu da kişinin konuşmayı anlama yeteneğini değerlendirir.  İşitme eşikleri belirlenir ve bu bilgiler odyogram adı verilen bir grafik üzerinde kaydedilir. Bu grafik, işitme kaybının derecesi ve türü hakkında bilgi verir.
Değerlendirilen Bölge ise İç kulak ve işitme sinirleridir.

Timpanometri

Timpanometri'de ise amaç: Orta kulak fonksiyonlarını değerlendirmek. Yöntem: Kulak kanalına küçük bir prob yerleştirilir ve kulak zarına karşı basınç değişiklikleri uygulanır. Bu prob, basınç değişikliklerine kulak zarının ve orta kulak yapılarını nasıl tepki verdiğini ölçer. Orta kulak basıncı, kulak zarı hareketliliği ve orta kulaktaki sıvı varlığı gibi bilgiler elde edilir. Timpanogram adı verilen bir grafik oluşturulur Değerlendirilen Bölge ise Orta kulak, kulak zarı ve östaki borusudur.

Odyometri kimlere uygulanmalı, kimlere uygulanmamalı?

Odyometri, işitme kaybının teşhis edilmesi, işitme kaybının derecesinin ve türünün belirlenmesi için kullanılan bir testtir. Bu test belirli durumlarda uygulanmalıdır, ancak bazı durumlarda da uygun olmayabilir. İşte odyometri testinin kimlere uygulanması ve kimlere uygulanmaması gerektiğine dair bilgiler:

Odyometri Kimlere Uygulanmalı?

İşitme Kaybı Şikayeti Olanlar:

Kişiler, işitme kaybı yaşadıklarını düşündüklerinde.
Aile üyeleri veya arkadaşları, kişinin işitme kaybı yaşadığını fark ettiğinde.
Kulak Çınlaması (Tinnitus) Şikayeti Olanlar:

Sürekli veya aralıklı kulak çınlaması yaşayan kişiler.
Baş Dönmesi (Vertigo) Şikayeti Olanlar:

Baş dönmesi veya dengesizlik problemi yaşayan kişiler.
İşitme Cihazı Kullananlar veya Kullanmayı Düşünenler:

İşitme cihazı kullanımı için uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla.
Yüksek Gürültüye Maruz Kalanlar:

İş yerinde veya günlük yaşamında yüksek gürültüye maruz kalan kişiler.

Yenidoğan ve Çocuklar:

Yenidoğan taramaları ve çocukların işitme gelişimini izlemek için.
Baş ve Kulak Yaralanmaları:

Baş veya kulak travması yaşayan kişiler.
Ototoksik İlaç Kullananlar:

İşitme kaybına neden olabilecek ilaçları (örneğin bazı antibiyotikler ve kemoterapi ilaçları) kullanan kişiler.

Odyometri Kimlere Uygulanmamalı?

Akut Kulak Enfeksiyonu Olanlar:

Orta kulak iltihabı (otitis media) veya dış kulak yolu enfeksiyonu (otitis externa) gibi aktif kulak enfeksiyonu olan kişiler. Bu tür durumlar test sonuçlarını etkileyebilir ve testin tamamlanmasını zorlaştırabilir.

Kulak Kanalı Tıkanıklığı Olanlar:

Kulak kiri (buşon) veya yabancı cisim nedeniyle kulak kanalı tıkanmış olan kişiler. Tıkanıklık temizlendikten sonra test yapılmalıdır.
Mental veya Fiziksel Engeller:

Test sırasında işbirliği yapamayacak durumda olan ağır mental veya fiziksel engeli olan kişiler. Bu durumlarda, alternatif işitme değerlendirme yöntemleri kullanılabilir.

Huzursuz veya Kooperasyon Sorunu Olan Küçük Çocuklar:

Test sırasında sakin kalamayacak kadar küçük veya huzursuz olan çocuklar. Bu durumlarda, sedasyon altında veya alternatif test yöntemleri kullanılabilir.

Ciddi Kulak Yaralanmaları:

Testin yapılmasını engelleyecek derecede ciddi kulak yaralanmaları olan kişiler.
Odyometri testi, geniş bir yaş ve durum yelpazesinde uygulanabilen bir testtir. Ancak, test sonuçlarının güvenilirliği ve doğruluğu için uygun olmayan durumlar göz önünde bulundurulmalıdır. Bu gibi durumlarda, uygun tedavi veya hazırlıklar yapıldıktan sonra test uygulanmalıdır.