Otizm Nedir? Otizm Belirtileri Nelerdir?

Otizm nedir kısa ve öz olarak nedeni tam bilinmese de, bazı bilim adamları genetik olduğunu düşünmektedir. Peki Otizm hastalığının tedavisi var mıdır?Otizmin nedeni tam olarak bilinmese de, bazı bilim adamları genetik olduğunu düşünmektedir. Otizm diğerleriyle iletişim kurmayı zorlaştırır.

Otizm Nedir?

Üç yaşından önce ortaya çıkan otizm, bir ömür devam eden bir hastalıktır. İletişimi ve etkileşimi engellediği için sosyalleşme konusunda problem yaratır. Kalıtsal bir hastalık olmasıyla birlikte kökeni tam olarak belirlenememiştir. Bazıları çoklu gen etkileşimleri nedeniyle bu rahatsızlığın oluştuğuna inanırken, mutasyon sonucu ortaya çıktığını düşünen birçok kişi de vardır.

Ayrıca yaygın görülen genetik bozukluklar arasında yer alan,

- Rett Sendromu,

- Otistik Spektrum

- Asperger Sendromu

- Çocukluk Disintegratif Bozukluğu,

- Rett Bozukluğu,

- Atipik Otizm gibi rahatsızlıklar belirtileri ve özellikleri nedeniyle de sıklıkla otizmle ilişkilendirilir.

Otizm Nedenleri Nelerdir?

Otizm rahatsızlığının ortaya çıkış nedeni henüz tam anlamıyla bilinmemektedir. Bununla birlikte birçok neden bu rahatsızlığın doğmasında etkilidir. Genel olarak doğum sonrası ve doğum öncesi bazı nedenlerin otizme yol açtığı düşünülmektedir.

Otizm ve Genler: Sosyal iletişim konusunda sorunların oluşmasına neden olan otizm çoğu zaman genetik problemler sonucu ortaya çıkar. Bu nedenle tek yumurta ikizlerinden birinde otizm varsa, diğerinde de olma ihtimali oldukça yüksektir.

Çevresel Faktörler ve Otizm: Doğum öncesinde annedeki duygusal karmaşa, korku, panik ve ruhsal sorunlar otizm rahatsızlığına yol açabilir. Ayrıca anne karnındayken ortaya çıkan kızamıkçık virüsü otizm nedenleri arasında yer alır. Doğum sonrasında ise bebeğin aşırı ihmal edilmesi ve yalnız bırakılması duygusal travmalara neden olarak otizmi tetikleyebilir.

Otizm ile İlişkili Sağlık Problemleri: Ayrıca bazı sağlık sorunları da otizmle ilişkili olabilmektedir. Bunlar arasında kalıtsal bir hastalık olan ve kasların yavaşlamasına neden olan kas distrofisi yer alır. Ayrıca diğer bir genetik rahatsızlık olan Down Sendromu da otizm ile ilişkilidir. Bu rahatsızlık özellikle öğrenme bozukluğuna ve fiziksel değişikliklere neden olur. Serebral Palsi, İnfantil Spazmlar, Nörofibromatozis, Frajil X Sendromu, Tüberoz Skleroz Ve Rett Sendromu otizm ile ilişkilendirilen diğer rahatsızlıklar arasındadır.

Otizm Belirtileri Nelerdir? Otizm Nasıl Anlaşılır?

Sınırlı ve yinelenen davranışlar şeklinde ortaya çıkan otizm belirtileri arasında;

- Kişinin rutin olarak yaptığı eylemlerde aşırı ısrarcı olması,

- Değişikliklere karşı tepkili olması,

- Bazı eşyalara farklı amaçlar yüklemesi,

- Sallanması,

- Kendi etrafında sürekli dönmesi , ana belirtilerdir.

Otizm rahatsızlığı olan kişilerde iletişim kurarken ortaya çıkan otizm belirtileri ise oldukça dikkat çekicidir. Genellikle;

- Dil gelişiminde gecikme,

- Karşılıklı iletişimde zorluk,

- Konuşmada tekrarlanan kelimeler ya da cümleler,

- Sıradışı dil kullanımı gibi belirtiler kendini gösterir.

Sosyal Otizm Belirtileri; Sosyal otizm belirtileri de kendisini sıklıkla gösterir. Bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

- Sözel olmayan davranışlarda yetersizlik olması nedeniyle sosyal etkileşim sıkıntılı bir hale gelir.

- Kişi kendi yaşıtları ile olumlu bir ilişki içerisine giremediği için genellikle asosyal bir yaşam sürer.

- Aktivitelere karşı ilgisiz olur.

Bebeklerde Otizm Belirtileri: Otizm hastalığının en iyi şekilde yönetilebilmesi ve bireyin yeterliliklerinin arttırılabilmesi için erken teşhis çok önemlidir. Özellikle üç yaşından önce ortaya çıkan bu rahatsızlığın belirtileri bebeklerde rahatlıkla fark edilebilir durumdadır. Otizm rahatsızlığı olan bebekler;

- Gülümseme,

- Yüze bakma,

- Gözle bir nesneyi takip etme,

- Sese tepki verme,

- Kavrama becerilerine sahip olma,

- Yüz ifadelerini anlama,

- Duyduklarını taklit etme,

- Jest ve mimik kullanma gibi davranışları gerektiği gibi gösteremez.

Bu tür belirtiler fark edildiği an hemen bir uzmana danışılması gerekir.

Çocuklukta Otizm Belirtileri: Çocuklukta en dikkat çekici otizm belirtileri;

- Oyuncaklarla oynama becerilerinin olmaması,

- Başkalarıyla göz teması kurmaması,

- Söylenenlere tepki vermemesi,

- İsmi söylendiğinde bakmaması,

- Yaşıtları ile oynama becerisine sahip olmaması,

- Konuşurken kelimeleri tekrarlaması,

- Herhangi bir nesneyi işaret edememesi,

- Sıklıkla sallanması ve kendi etrafında dönmesi,

- Değişikliklere aşırı tepki vermesi şeklindedir.

Bu tür davranışları gösteren çocukların aileleri doğru yöntemler ile gelişim sürecini iyileştirmeleri gerekir. Aksi takdirde ileri yaşlarda başkalarıyla iletişim kuramayan ve kendi kendine bakamayan bireyler ortaya çıkar.

Gençlikteki Otizm Belirtileri: Gençlik döneminde bireylerin gelişimi normal şartlarda bile zorlu iken, bir de otizm hastalığı olduğunda ergenlik süreci çok daha sıkıntılı olmaktadır. Gençlikteki otizm belirtileri arasında başkaları ile etkileşim ve iletişim kurma konusunda birey geride kalır. Bu nedenle sosyalleşemeyen hasta;

- Depresyon,

- Anksiyete,

- Epilepsi gibi rahatsızlıklara maruz kalabilir.

Yetişkinlikte Otizm Belirtileri: Otizm hastalığına sahip olan yetişkinlerin ortalama %30’u kısmen bağımsız bir yaşam sürmektedir. Bu durum bireyin zeka ve iletişim yeterliliğine bağlıdır. Bu nedenle erken tanı ve tedavi oldukça önemlidir.

Hafif Otizm Belirtileri: Otizm rahatsızlığının hafif olan belirtileri;

- Dikkat eksikliği,

- Sosyal ilişkilerde zorluk,

- Uyku bozukluğu,

- Hiperaktivite bozukluğu şeklindedir.

Otizm Çeşitleri Nelerdir?

Çok sayıda otizm çeşidi vardır ve tedavi süreci otizm çeşidine göre değişiklik gösterir. Otizm çeşitleri çok şiddetli belirtilerden daha hafif belirtilere doğru çok geniş bir yelpazede ortaya çıkar.

Otizm Spektrum Bozukluğu: Doğuştan gelen bu rahatsızlık nöro-gelişimsel bir bozukluktur ve belirtileri bebeklik döneminde kendini gösterir. Rahatsızlığın kaynağı beynin işleyişini etkileyen sinir sistemi sorunlarıdır.

A Tipik Otizm: Otizm belirtilerine sahip ancak otizm tanısı konabilecek kadar yeterli belirti göstermeyen çocuklara konulan tanıdır. A tipik otizm belirtileri konuşmada zorluk, gelişim bozuklukları, sosyalleşme ve iletişim sorunu gibi hafifi belirtiler gösterirler.

Rett Sendromu: 18 aya kadar normal gelişim gösteren bebeklerin daha sonra durgunluk ve gerileme sürecine girmesi olarak bilinen bir otizm türüdür.

Çocukluk Çağının Dezintegratif Bozukluğu: Çocukların üç yaşından sonra iletişim ve etkileşim becerilerinin gelişiminde gecikme olmasıdır.

Asperger Bozukluğu: Çocukluk döneminde başlayan bu rahatsızlık, bireylerin içe kapanmasına ve iletişim sorunu yaşamasına neden olur.

Frajil X Sendromu: X kromozomu ile ilgili bir mental gerilik rahatsızlığıdır. Bu nedenle birey öğrenme güçlüğü çekerek algılamada problem yaşar.

Çocukluk Şizofrenisi: Çocuğun gerçeklik ile ilişkisini bozan bu hastalık, halüsinasyonlara ve sanrılara neden olur.

Gelişimsel Disfazi: Konuşma bozukluğu olarak bilinen rahatsızlık kekemelik ya da ses bozukluğu şeklinde ortaya çıkabilir.

Asperger Sendromu ve Otizm Arasında Ne Fark Var?

Birbirine sıklıkla karıştırılan asperger sendromu ve otizm arasında aslında pek çok fark vardır. En dikkat çekici olan fark ise asperger sendromu olan bireylerin konuşabilmesi ve zeka düzeylerinin yüksek olmasıdır. Otizmli bireylerde ise zeka düzeyi ve konuşma yetisi düşük olur.

Ayrıca otizmin teşhisi diğerine göre çok daha kolaydır. Çünkü asperger sendromu olan bireylerde öz bakım becerileri yüksektir.

Otizm Sıklığı Ne Kadardır?

Üç yaşından önce belirtileri ile kendini gösteren otizm, en yaygın görülen rahatsızlıklar arasındadır. Yapılan araştırmalara göre dünyada her 59 çocuktan biri otizm rahatsızlığına sahiptir. Türkiye’de ise otizmli kişi sayısı ortalama 550.000 civarındadır. Otizm daha çok erkeklerde görülen bir rahatsızlıktır ve her 54 erkekten biri otizmlidir.

Otizm Tedavisi İçin En Çok Tercih Edilen Yöntemler Nelerdir?

Otizmli tedavisinde yaşlara göre eğitim olanakları vardır ve her birinin etkisi farklıdır. Bu nedenle en ideal tedavi ve eğitim yönteminin seçilmesi gerekir. Bunların başlıcaları;

- Otizm terapi yöntemleri,

- Alternatif ve destekleyici otizm tedavi yöntemleri,

- Otizmde psikiyatrik tedavi yöntemleri şeklindedir.

Ayrıca en çok merak edilen konular arasında yer alan otizmlilere kimler eğitim verebilir sorusunun doğru cevabı alanında uzman ve deneyim sahibi olan eğitmenlerdir.

Eğitim kadar otizm ilaç tedavisi ve tedavi yaklaşımları da oldukça önemlidir. Bu nedenle uygulamalı davranış analizi yapılarak tedavi süreci belirlenmelidir. Buna ek olarak otizm tedavi edilir mi veya otizm tedavi edilmezse ne olur gibi soruların yanıtını arayan bireyler için otizm farkındalığı yaratılarak otizmliler için koşullar en iyi şekilde oluşturulmalıdır.

Otizm Testi Nedir? Test Çeşitleri Nelerdir?

Otizm tanısının netleştirilmesi için kullanılan testler olarak bilinen otizm testi, amacına göre çeşitlilik gösterir. Bunlardan bazıları şu şekildedir:

- M-CHAT tarama testi

- AGTE davranış ölçümlendirme testi

- ABC Sorun davranış kontrol listesi

- CARS çocukluk çağı otizm derecelendirme ölçeğidir.

Otizm testi, otizmin belirtileri yanı sıra otizmli hastanın karakteristik özelliklerine göre hazırlanır. İlk süreçte ebeveynler tarafından doldurulan testlerin sonuçlarının değerlendirilmesi için uzman görüşü şarttır

Otizm Karakteristik Özellikleri Nelerdir?

Otizm karakteristik özellikleri nelerdir sorusunun cevabı genel olarak 3 unsur ile kısaca belirtilebilir. Otizm spektrum bozukluğunun tipik özellikleri;

- Sosyalleşme zorluğu,

- Değişime karşı olma,

- Düşük zeka düzeyi şeklindedir.

Otizmli Bir Çocuğa Sahip Olmak

Otizmli bir çocuğa sahip olmak ebeveynler için oldukça zor bir durumdur. Bu zorluğun minimum düzeye indirgenmesi için otistik çocukların özellikleri ve davranış problemleri ile ilgili yeterli bilgiye sahip olunması önemlidir.

Otistik Çocukların Özellikleri: Otistik çocukların dikkat çeken en önemli özellikleri;

- Sosyal etkileşimde zorlanmaları,

- Sınırlı ve yinelenen davranışlar göstermeleri,

- İletişimde problem yaşamaları vs. şeklindedir.

Otistik Çocukların Davranış Problemleri: Otistik çocukların davranış problemleri üst seviyededir. Bu noktada en belirgin problem davranışların sınırlı olması ve tekrarlanmasıdır. Ayrıca belirli konulara aşırı tepki gösterilmesi de en yaygın davranış modelleri arasındadır.

Otizmli Çocuklar Faydalı Oyunlar ve Uygulamalar

Otizmli çocukların sosyal becerilerini geliştirebilmeleri ve kendi başlarına hareket edebilir hale gelmeleri ancak doğru eğitim ile mümkündür. Bu nedenle Otizmli çocuklar ve ebeveynleri için özel olarak hazırlanmış olan;

- Ücretsiz uygulamalar,

- Otizm eğitici oyunlar,

- Otizm ile ilgili filmler,

- Otizm konulu filmler,

- Otizm konulu kitaplar,

- Otizmle ilgili etkinlikler takip edilmeli ve eğitim için her biri kullanılmalıdır.