SİZİNLE Mİ YATIYOR?

Anneyiz.Biz

Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzman Dr. Gökçe Küçükyazıcı bilgiler verdi:

Çocuklar neden yalnız yatmak istemez?

Çocukların yalnız yatmak istememesinin çok çeşitli nedenleri vardır. Bunların bir kısmı çocuğun gelişimsel dönemiyle ilgili olabileceği gibi bir kısmı da ebeveyn tutumları ve yaşam olaylarıyla ilişkilidir.

• 3-5 yaş arası çocuklar psikoseksüel gelişim dönemine uygun olarak cinsiyet farklılıkları ve cinsellikle ilişkili konular üzerine daha ilgilidirler. Bu dönemde kız çocuklar babaya daha düşkün, erkek çocuklar anneye daha düşkün tavırlar sergileyebilir. Anneye-babaya dokunmak, onların farklılıklarını gözlemek gibi davranışlarda bulunabilirler. Bu yaşta çocuk, kendi cinsiyetinden ebeveyniyle özdeşleşme gösterir. Onların aralarında yatmak isteyebilir. Tüm bunlar normal gelişimin bir parçasıdır.

• Çocuklarda belli yaşlarda belli korkulara daha fazla rastlanır. Özellikle 3–4 yaşlarda karanlık, canavar, dolaptan yaratık çıkacağı, hırsız göreceği gibi korkulara sıkça rastlanır. Bu durum çocuklarda yalnız yatmayı reddetme davranışına neden olabilir. Burada size veya çocuğunuza bakan kişiye düşen görev, çocuğunuzun uykuya dalışını kolaylaştırmak için yardımcı olmaktır. Çocuğun odasında masal okumanız, ninni söylemeniz, saçını okşamanız, sevdiği bir oyuncağını yanına koymanız gibi yaklaşımlar, çocuğunuza rahatlık ve güvende olduğu hissini verirler.

6 yaş sonrası kritik

Altı yaş sonrası korkularda tekrar bir artış gözlenir. Çocukların, çevrede anlatılan öykülerin ve izlediği filmlerin çok fazla etkisinde kaldıkları görülür. Soyut düşünce tam gelişmediği için ölüm korkuları, ebeveynin yaşlanacağı gibi korkular, çocuklarda ebeveynden ayrılma kaygısını ortaya çıkarabilirler. Çocuğunuzun bu konuyla ilgili kaygıları üzerine, onun anlayacağı bir dille fazla ayrıntı içermeyen, ancak tatmin edici bir açıklama yapmalı ve güven verici bir tavır sergilemelisiniz. Örneğin; çocuğunuzun ölüm ile ilgili sorduğu bir soruya, "Ölüm uykuya dalıp uyanmamaktır." gibi verilebilecek yanlış bir cevap, çocuğunuzda uyumak istememe, size yapışma gibi ters sonuçlar doğurabilecektir.

Sıklıkla bu tür korkular normal gelişimin bir parçası olarak kabul edilir ve eğer çocuğunuzun yaşam kalitesini bozacak düzeyde değilse, ek bir destek almadan kendiliğinden ve doğru yaklaşımlarla düzelme eğilimindedir.

Çocukları neler etkiliyor?

Yaşam olayları:

Çocukların yaşamlarında karşılaştıkları, bir kardeşin doğması, taşınma, ebeveynin boşanması, ölümler, kreşe veya okula başlama gibi her yeni durum tıpkı erişkinlerde olduğu gibi kaygı verici olmaktadır. Bu gibi durumlarda çocuklar kazanmış oldukları yalnız yatabilme, tuvalet becerileri gibi becerilerini kaybedebilmekte, yaşından daha düşük tavırlar sergileme, uyku iştah değişiklikleri, parmak emme ve tırnak yeme davranışları gösterebilmektedir. Bu gibi süreçlerde çocuğunuzun bu tip davranışlarını anlamaya çalışmalı, yaşanan sürecin zorluğuna göre sabırlı davranmalı ve çocuğunuzun eski becerilerini tekrar sergileyebilmesi için yüreklendirici olmalısınız. Özellikle hem sizin hem çocuğunuz için ciddi derecede stres yaratan durumlarda, aile bireyleri olarak uzman desteği almaktan kaçınmamalısınız.

Ebeveynlerin tutum hataları:

Kaygılı, evhamlı ve aşırı koruyucu kollayıcı anne-babaların çocuklarında yalnız yatamama sorununu daha fazla görülür. Burada anne, çocuğa bağımlı bir tavır sergilemekte ve çocuk, annenin bu davranışını aynı şekilde model almaktadır. Özellikle küçüklüğünden itibaren sık solunum yolu enfeksiyonu geçiren, alerjisi olan veya başka bir sağlık sorunu olan çocukların anneleri tarafından sıklıkla yanlarından ayrılmadıkları, bu davranışın da iyi niyetle de olsa anne-çocuk arasındaki bağımlılığı pekiştirdiği, çocuğun bireyselleşmesini ve güven duygusu gelişimini olumsuz etkilediği bilinmektedir. Ayrıca bu çocuklarda kreşe ve okula başlamakta sıklıkla zorluk da yaşanabilmekte, ciddi ayrılma kaygısı yaşayabildikleri görülmektedir.

Anne-babaların yaptıkları bir başka tutum hatası da çocukların korkularını farkında olmadan tetiklemektir. Burada yapılan hata, sıklıkla uyumaya direnen çocukların korkutulması şeklindedir, "Uyumazsan öcüler gelir seni alır." gibi söylemler kesinlikle kullanmamalısınız.

Bir diğer hatalı ebeveyn tutumunu da, sıklıkla boşanmış veya çalışan anne-babalar sergilemektedir. Her iki durumda da ebeveyn çocuklarına yeterince zaman ve ilgi göstermediklerini veya birlikte kaliteli vakit geçiremediklerini düşünerek bir çeşit suçluluk duygusuyla çocuklarını yanlarında yatırmakta ve bu şekilde farkında olmadan çocuğun bireyselleşmesini engellemektedirler.

Ebeveyn olarak burada şunu bilmelisiniz ki akşam eve geldiğinizde çocuğunuzla birlikte geçirdiğiniz kaliteli birkaç saat veya boşanmış bir çiftseniz, hafta sonları birlikte olacağınız süreci çocuğunuzla birlikte sağlıklı geçirmeniz, çocuğunuzun ihtiyaç duyduğu sevgi, ilgi ve güven duygusunu sağlamak için yeterli olacaktır.