Uzun süreli uykusuzluk depresyona yol açıyor. Sağlıklı uykunun en önemli belirtisi sabah dinlenmiş ve dinç olarak kalkabilmektedir. Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi'nden Prof. Dr. Barış Metin anlattı...

UZUN SÜRELİ UYKUSUZLUK DEPRESYONA YOL AÇIYOR

Sağlıklı uykunun en önemli belirtisi sabah dinlenmiş ve dinç olarak kalkabilmektedir. Gündüz aşırı uykululuk, uykuyu sürdürme bozukluğu, aşırı uyanma, dinlenmiş kalkamama, aşırı rüya görme gibi durumlar da uyku kalitesinin bozulduğunun göstergeleri olabilir. Bilinenin aksine uykunun kalitesi ile süresine çok bağımlı değildir. Bazı kişiler uykusunu ancak 12 saat uyuyunca alabilirken bazı kişilere 4-5 saat uyku yetebilmektedir. Kişi, dinlenmiş olarak uyanabiliyor ve günlük işlerine sağlıklı devam edebiliyorsa uyku süresinin kısa olması bir hastalık var olduğu anlamına gelmez.

Uzun süreli uykusuzluğa dikkat…

En sık karşılaşılan uyku sorunlarından biri uykusuzluktur. Uykusuzluk uykuya dalmak ve sürdürmekte güçlük olarak tanımlanır. Sıklığı toplumda oldukça yüksek bir rahatsızlıktır. Hatta zaman zaman uykusuzluk yaşamayan kişi nadir bulunur. Uykusuzluğun bir hastalık olarak tanımlanabilmesi için belli bir süre devam etmesi ve kişinin günlük yaşam aktivitesi, akademik-sosyal yaşamını engellemesi gerekir. Örnek vermek gerekirse uykusuzluktan yakınan bir kişi gece uyuyamadığı için gündüz sürekli uyukluyorsa mutlaka tedavi edilmesi gereken bir durum var demektir. Uykusuzluk birçok önemli probleme neden olabilir. Örneğin uzun süre uyuyamayan kişilerde huzursuzluk, sinirlilik, depresyon gibi durumlar görülebiliyor. Ayrıca dikkat ve konsantrasyon problemleri aile ve iş yaşamını, akademik başarıyı tehdit edebilir.   
 
Rahat nefes alamama uyku kalitesini bozuyor

Uykusuzluğun en sık karşılaştığımız nedenleri aşırı uyarıcı tüketimi, teknoloji bağımlılığı, gündüz fazla şekerleme yapma ve psikiyatrik hastalıklardır. Huzursuz bacaklar sendromu özellikle akşam saatlerinde bacaklarda huzursuzlukla kendini gösteren ve uykusuzluğa neden olan önemli bir başka rahatsızlıktır. Bunun yanında tıkayıcı uyku apne sendromu, aşırı şiddetli horlama ve uykuda nefes durması ile karakterize bir durumdur. Gece uykuda yeterince rahat nefes alamama uyku kalitesini bozarak gündüz aşırı uykululuğa neden olur. Uyku sırasında karşımıza çıkan bir diğer problem parasomnilerdir. Bu grup içinde uykuda konuşma, uyurgezerlik, sallanma gibi hastalıklar sayılabilir. Özellikle çocukluk çağında görülen bu hastalıklar genelde selim seyretse de anne-babaları endişelendirebilmektedir. 

Teknoloji bağımlılığı uykusuzluğa yol açıyor

Teknoloji kullanımı özellikle uykusuzluk nedeni olarak karşımıza çıkmaktadır. Yatakta tablet ve akıllı telefon kullanımı her yaştaki insanın uykuya dalma süresini uzatabilmektedir. Bu tip cihazların yaydığı ışık beynin uyku uyanıklık döngüsünü değiştirmekte ve beden ritmini bozabilmektedir. Uyku hijyeni açısından gecenin geç saatlerinde ve yatakta teknolojik aletlerin kullanımından kaçınmak gereklidir. Yine genç bireylerde ve öğrencilerde sık gördüğümüz ve uyku bozukluğuna yol açan bir alışkanlık dijital oyun bağımlılığıdır. Bazı bireyler gece geç saatlere kadar dijital oyunlar oynayarak uyku-uyanıklık ritimlerini bozabilmektedir. Bu durum karşımıza gündüz aşırı yorgunluk ve ders başarısında düşme olarak çıkabilmektedir.

Uykuya yakın saatte ağır gıdalar tüketilmemeli

Uykusuzluğu engellemek için uyku hijyeni dediğimiz kurallara dikkat etmek gereklidir. Uyku hijyeni için genelde uyumak için yattığımız saati çok değiştirmememiz, uykuya dalmadan önce yüksek ışık gürültü ve teknolojik araçlardan, özellikle sosyal medyadan uzak durmamız gerekir. Yine uykuya yakın saatlerde ağır gıdalar yiyip içmemek,  kafein içeren uyarıcılar, alkol, sigara tüketmemek uyku hijyeni açısından önemlidir. Uyuduğumuz ortamın kalitesi, yastık ve yatağın rahatlığı da kaliteli bir uyku açısından önemlidir. Şekerleme denilen gündüz uyuklamalar bazı kişilerin çok sevdiği alışkanlıklardır. Ancak gece uykuya dalma sorunu varsa gündüz şekerlemelerinden kaçınmak gerekir.