14 yaşındaki kızım içki ve sigara içiyor

14 yaşındaki kızım sigara içiyor arkadaşlarıyla bir kafeye gitse bira içiyor.

SORU 14 yaşındaki kızım sigara içiyor arkadaşlarıyla. Bir kafeye gitse bira içiyor okula gitmek istemiyor.  Bizi küçümsüyor saçı başı makyajı çok önemli erkek arkadaşları onun için önemli onlara güzel görünmek için çabalıyor sadece.

CEVAP Bu yaşlar gerek genç için, gerekse aile için zor yıllardır. Bunda gencin yaşadığı bedensel, ruhsal, toplumsal birçok değişiklikle birlikte, anne-babanın nasıl davranacağını ve ne yapacağını bilememesi rol oynar. Genç (ergen) için arkadaş grubu, grubun kendisini kabul etmesi, grup arkadaşlarının görüşleri ailesinin görüşlerinden daha önemlidir. Anne-babanın yapması gereken ilk şey, çocuklarının artık çocukluktan çıktığını, büyümekte olduğunu kabul etmektir. Bunu kabul etmek ergene söz hakkı vermek, ona güvenmek demektir. Ancak ergen bir yandan da her istediğini yapmakta serbest olmadığını, ailenin ve toplumun kurallarına uyması gerektiğini bilmelidir. Anne-babanın çocuklarının arkadaşlarıyla, mümkünse arkadaşlarının aileleriyle de tanışması yararlı olur. Ergeni tümüyle serbest bırakmak ne kadar yanlışsa, çok katı bir tutumla baskı altında tutmak da yanlıştır. Anne-baba kendilerinin, çocuklarının ve yaşadıkları sosyokültürel çevrenin özelliklerine göre “tatlısert” bir tutumda olmalıdır.

SORU Oğlumun sınav stresi ve motivasyon eksiği. Çok iyi bildiği derslerden dahi sınavlarda başarılı olamıyor. Sınav harici aynı soruları çok rahat yanıtlamasına rağmen sınav anında başarısı ancak %20 - 30 civarında.

CEVAP Sınav stresi herkeste yaşanır ve belli düzeyde bir stresin (ölçülen bir değeri yoktur) motivasyonu artırdığı ve başarıyı olumlu etkilediği kabul edilir. Bazı kişilerde aşırı stres başarının önünde bir engeldir. Böyle durumlarda gevşeme egzersizi, stresle baş etme teknikleri, sosyal etkinlikleri artırma, beklenti düzeyi çok aşırıysa onu makul bir düzeye getirme yararlı olur. Gerekirse, profesyonel yardım alınabilir. Böyle durumlarda ilaç tek başına yeterli değildir ve ancak anlık çözüm sağlar.

SORU Oğlum ders çalışmayıp sürekli bilgisayar oynuyor.  Çalıştığımız için evde kimse olmuyor o da bilgisayarda oyun oynuyor. Yasakladığımız zaman da sinirleniyor veya internet kafeye gideceğim diyor ne yapacağımızı şaşırdık.

CEVAP Bilgisayar ve internetin herkesi kendine çeken yönleri vardır. Günümüzde artık internet bağımlılığı (haz alma merkezleriyle ilgili) bir beyin hastalığı olarak kabul edilmektedir. İlk olarak bazı düzenlemelerin yapılıp uygulanmasına çalışmak uygun olur: Ders, bilgisayar, oyun, sosyal etkinlik alanlarının dengelenmesi; bilgisayar için belirli bir süre sınırının konulması; süre sınırına uyamazsa, bilgisayara şifre konulması; sosyal etkinlik fırsatlarının yaratılması, varsa artırılması; insan ilişkileri olan etkinliklerin teşvik edilmesi gibi düzenlemeler yararlı olur. Bunlar yararlı olmazsa, gencin durumu değerlendirilir ve profesyonel bir yardıma gerek olup olmadığına karar verilir. Değerlendirmede bilgisayarda geçirilen süre, bilgisayarın hangi amaçla kullanıldığı (ders, oyun), ders çalışma saatlerini olumsuz etkilemesi, uyku düzenini bozması, sosyal ilişkileri olumsuz etkilemesi, oyun oynamadan duramama, engellenince huzursuz olma ve sürekli olarak onu arama gibi özellikler önemlidir.