Bilgisayar oyunları hayatımızın bir parçası oldu...

Zararlı diye aileler yıllarca çocuklarına bilgisayar oyunlarını yasakladılar. Ancak artık uzmanlar, bu yasağın yanlış olduğu görüşünde birleşiyorlar.

Azı yarar, çoğu zarar

Ailelerin zararlı diye yıllarca çocuklarına yasakladıkları, bilgisayar oyunları meğer yararlıymış. Ancak onların yaşına uygun, sosyal hayatını etkilemeyecek düzeyde olduğu sürece... Zararlı diye aileler yıllarca çocuklarına bilgisayar oyunlarını yasakladılar. Ancak artık uzmanlar, bu yasağın yanlış olduğu görüşünde birleşiyorlar. Hatta sınırlarını aşmadığı sürece çocuğun dikkat, konsantrasyon, bilişsel gelişim, planlama ve problem çözme becerileri gibi becerilerin gelişmesine yardımcı olduğunu söylüyorlar. Buradaki sınır, hem yaş hem de oyunun süresiyle ilgili. Konuyla ilgili Üsküdar Üniversitesi NPİstanbul Nöropsikiyatri Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Eda Yavaş, bir oyuna odaklanabilme, rekabet duygusunu ve strateji geliştirme, oyundaki mantığı bulup problemi çözme yeteneğini kullanma gibi yetenekleri geliştirme imkânı sunduğunu belirtiyor. Yine çocukların bilişsel gelişimleri için oldukça faydalı olduğunu söyleyen Yavaş, el-göz koordinasyonunu geliştirmek, farklı uyaranlar almak, bilgisayar oyunlarının mantığını kavramak ve ona göre hareket etmek gibi özellikleri nedeniyle çocukların yetenek ve zekâlarını geliştirmede katkı sağladığını dile getiriyor.

Oyuna ayrılan süre önemli

Araştırmaların bilgisayar oyunlarının çocukların hayal gücünü geliştirdiğini kanıtladığına dikkat çeken Eda Yavaş, bu noktada oyunlara ayrılan sürenin çok önemli olduğunu kaydediyor ve ekliyor: "Bilgisayar oyunlarına ayrılan süre aştığında olumsuz etkileri daha çok göze çarpmakta. Çocukların arkadaşlarıyla, ailesiyle geçireceği vakti ekran başında geçirmeleri çocuğun sosyal gelişimini kısıtlamakta. Özellikle erken gelişim dönemlerinde fiziksel olarak daha çok hareket etmeye, kendi yaş grubuyla vakit geçirerek iletişim becerilerini geliştirmeye ve deneyim kazanmaya ihtiyaç duyduğundan, bu vakti bilgisayar başında geçirdiğinden yeterli gelişimi göstereme­mektedir." Türkiye Dijital Oyunlar Federasyonu Başkanı Barış Özistek, bilgisayar oynayan çocukların bilgisayar ve internet kullanımına çok hızlı adapte olduklarını söylüyor. Günümüzde bunun çok değerli olduğuna değinen Özistek, "Sadece çocuklar değil, gençliğinde bilgisayar kullanmamış kişiler iş hayatlarında bilgisayar kullanmaları gerektiğinde en kolay ve hızlı eğitim aracı olan bilgisayar oyunları oynuyorlar" diyor. Özistek, basında dijital oyunları suçlayan, hatta cinayetlerden, katliamlardan oyunları sorumlu tutan yazıların çıkmasından da rahatsız. "Yapılan araştırmalar gösteriyor ki dijital oyunların daha fazla tüketildiği pazarlarda silahlı cinayet gibi vakalar daha az gerçekleşiyor" diyerek, bu konuda karşı bir tez ortaya atıyor. Bilgisayar oyunlarının oynanmasında, özellikle çocuğun okulöncesi döneminde çok dikkat edilmesi gerektiğinin altını çizen Yavaş'ın bu konudaki önerisi şöyle: "Dil, bilişsel, sosyal ve duygusal becerilerin gelişmesi için kritik bir yaş dönemi olduğundan, bu dönemde çocukların daha çok iletişim kurma, sosyal becerilerini geliştirme, hareket etme, arkadaşlarıyla oynama, oyun içinde tartışma, haklarını savunabilme gibi becerileri geliştirmesi önemli."

Okul öncesine dikkat!

Türkiye'de 6 yaşından itibaren lisanslı elektronik sporcu olunabildiğine değinen Özistek ise bunun 6 yaş öncesi zararlı demek anlamına gelmediğini, fakat bu yaşa uygun oyunlar tercih edilmesi gerektiğini söylüyor. Eda Yavaş, ilkokul dönemindeki çocukların günde maksimum 2 saat bilgisayar oyunları oynamaları gerektiğini, lise ve sonrasında ise bu sürenin uzatılabileceğini belirtirken, Barış Özistek bir süre kısıtlaması koymuyor. "Çocuklar eğitim hayatlarını etkilememek kaydıyla istedikleri kadar zaman ayırabilirler, eğer çocuklar ders çalışmak yerine oyun oynuyorlarsa aileleri müdahale etmeliler" diyor.

Eğitimde de kullanılıyor

Özistek, dünyada oyun tabanlı eğitimin, direkt eğitim içeriklerini oyun aracılığıyla vermek, eğitim süreçlerini oyunlaştırmak ya da oyunun içerisine eğitim içerikleri eklemek gibi çeşitli uygulamalarının mevcut olduğunu kaydediyor. Özistek bunların dışında bazı oyunların belli yetkinlikleri geliştirmek üzere bazı ülkelerde eğitim müfredatlarına da alındığını açıklarken, Yavaş da oyun tabanlı eğitimin çocuklar için son derece faydalı olduğu görüşünde. Dünyada bu tarz örneklerin bulunduğunu, Türkiye'de de henüz çok gelişmemekle birlikte bu alanda çalışmaların başladığını belirten Yavaş'ın bu konudaki önerisi şöyle: "Çocuklara kelime haznelerini genişleten, dikkat, konsantrasyon becerilerini ve hafızalarını geliştirebilen, öğretici oyunlar tavsiye ediliyor. Ayrıca bilgisayar üzerinde birden çok kişiyle oynanan oyunlarda çocuklar, sırasını bekleme, birlikte hareket edebilme, kurallara uyma gibi sosyal becerilerini geliştirebilirler."

MİLLİYET