Dang humması, öncelikle sivrisinekler aracılığıyla bulaşan bir hastalıktır. Sivrisinek ısırıklarından korunmak ve sivrisinek üreme alanlarını kontrol altında tutmak, hastalığın yayılmasını önlemede hayati önem taşır. Genellikle, hafif dang humması vakaları 2 hafta içinde iyileşir. Ancak, ciddi vakalar daha uzun sürebilir ve tam iyileşme 4 hafta veya daha fazla zaman alabilir. İyileşme süresi, kişinin genel sağlık durumu ve tedaviye ne kadar hızlı yanıt verdiğine bağlıdır.

Dang Humması Nedir?

Dang humması, Dang virüsünün neden olduğu, sivrisineklerle bulaşan bir enfeksiyondur. Dang virüsü, Aedes türü sivrisinekler tarafından taşınır, özellikle de Aedes aegypti ve Aedes albopictus. Dang humması, tropikal ve subtropikal bölgelerde yaygındır ve her yıl milyonlarca insanı etkiler.

Dang Humması Belirtileri Nelerdir?

Dang hummasının belirtileri genellikle enfeksiyondan 4-10 gün sonra ortaya çıkar ve şunları içerebilir:

- Yüksek Ateş: 40°C'ye kadar çıkabilen yüksek ateş.
- Şiddetli Baş Ağrısı: Özellikle alın bölgesinde yoğunlaşan baş ağrıları.
- Göz Arkasında Ağrı: Gözlerin arkasında ve çevresinde ağrı.
- Kas ve Eklem Ağrıları: Şiddetli kas ve eklem ağrıları, bu nedenle bazen "kırık kemik hastalığı" olarak da adlandırılır.
- Bulantı ve Kusma: Mide bulantısı ve kusma.
- Döküntü: Kırmızı, kaşıntılı döküntüler.
- Yorgunluk: Şiddetli yorgunluk ve halsizlik.
- Lenf Bezlerinde Şişme: Lenf bezlerinde şişlik.

Dang virüsü, Aedes türü sivrisinekler tarafından taşınan ve insanlara bulaşan bir enfeksiyondur. Bu hastalığın belirtileri genellikle enfeksiyondan 4-10 gün sonra ortaya çıkar ve hafiften şiddetliye doğru değişebilir. İşte dang virüsünün yaygın belirtileri:

1. Yüksek Ateş
Ani ve yüksek ateş (40°C'ye kadar çıkabilir).

2. Şiddetli Baş Ağrısı
Özellikle alın bölgesinde yoğunlaşan baş ağrıları.

3. Göz Arkasında Ağrı
Gözlerin arkasında ve çevresinde hissedilen ağrı.

4. Kas ve Eklem Ağrıları
Şiddetli kas ve eklem ağrıları, bu nedenle hastalık bazen "kırık kemik hastalığı" olarak da adlandırılır.

5. Bulantı ve Kusma
Mide bulantısı ve kusma.

6. Döküntü
Kırmızı, kaşıntılı döküntüler, genellikle ateşin başlamasından birkaç gün sonra ortaya çıkar.

7. Yorgunluk ve Halsizlik
Şiddetli yorgunluk ve genel halsizlik hali.

8. Lenf Bezlerinde Şişme
Lenf bezlerinde şişme ve hassasiyet.

Kanama Belirtileri

- Burun kanaması, diş eti kanaması, deri altında kanama (morarmalar).

- Şiddetli Karın Ağrısı

- Sürekli ve şiddetli karın ağrısı.

- Devam Eden Kusma

- Sürekli kusma ve mide bulantısı.

- Solunum Problemleri

- Hızlı ve zor nefes alma, solunum güçlüğü.

- Şok

- Düşük tansiyon, hızlı nabız, ve bilinç kaybı.

Komplikasyonlar

Dang humması vakalarının bir kısmı Dang Hemorajik Ateşi (DHA) veya Dang Şok Sendromu (DSS) gibi daha ciddi formda gelişebilir. Bu komplikasyonlar hayatı tehdit edici olabilir ve şu belirtileri içerir:

- Kanama: Burun kanaması, diş eti kanaması, deri altı kanama.
- Karın Ağrısı: Şiddetli karın ağrısı.
- Devam Eden Kusma: Sürekli kusma.
- Solunum Problemleri: Hızlı ve zor nefes alma.
- Şok: Düşük tansiyon ve hızlı nabız.

Dang Humması Tedavisi

Dang humması için spesifik bir antiviral tedavi yoktur. Tedavi genellikle destekleyici bakım ve belirtileri hafifletmeye yöneliktir. Dang humması için spesifik bir antiviral tedavi bulunmamaktadır. Tedavi genellikle belirtileri hafifletmeye ve komplikasyonları önlemeye yönelik destekleyici bakım ile yapılır.

Ateş ve Ağrı Yönetimi: Parasetamol (acetaminofen) ateş ve ağrıyı hafifletmek için kullanılabilir. Aspirin ve ibuprofen gibi nonsteroid antiinflamatuar ilaçlardan (NSAID'ler) kaçınılmalıdır, çünkü bu ilaçlar kanama riskini artırabilir.
Sıvı Alımı: Dehidrasyonu önlemek için bol sıvı tüketimi önemlidir.
Dinlenme: Hastaların bol bol dinlenmesi önerilir.

1. Ateş ve Ağrı Yönetimi
Parasetamol (Acetaminofen): Ateşi düşürmek ve ağrıyı hafifletmek için kullanılır.
NSAID'ler Kaçının: Aspirin ve ibuprofen gibi nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) kanama riskini artırabilir, bu nedenle kullanılmamalıdır.

2. Sıvı Alımı
Oral Rehidrasyon Solüsyonları: Dehidrasyonu önlemek için bol sıvı tüketimi önemlidir.
Elektrolit Dengeleyiciler: Elektrolit seviyelerini korumak için su, çorba, meyve suları ve rehidrasyon solüsyonları içilmelidir.

3. Dinlenme
Yatak İstirahati: Vücudun enfeksiyonla savaşması ve iyileşmesi için bol bol dinlenme gereklidir.

4. Tıbbi İzleme
Kan Değerlerinin İzlenmesi: Hastanede yatan hastaların kan değerleri düzenli olarak izlenmelidir.
Komplikasyonların Takibi: Deng Hemorajik Ateşi (DHA) veya Deng Şok Sendromu (DSS) gibi komplikasyonların gelişmesi durumunda, hastanede yoğun bakım gerekebilir.

Komplikasyon Yönetimi
Dang hummasının ciddi formları olan Dang Hemorajik Ateşi ve Dang Şok Sendromu, yoğun tıbbi bakım gerektirir:

1. Hastanede Tedavi
Sıvı ve Elektrolit Tedavisi: Damar içi sıvı ve elektrolit takviyesi yapılır.
Kan Nakli: Kanama durumunda gerekirse kan nakli yapılabilir.

2. Yoğun Bakım
Yoğun İzlem: Kan basıncı, kalp atışı ve solunum fonksiyonları sürekli izlenir.
Tromboz Profilaksisi: Kan pıhtılaşma bozukluklarının önlenmesi için gerekli tedbirler alınır.

Dang Humması nasıl Önlenir?

Dang hummasını önlemek için en etkili yöntem sivrisinek ısırıklarını önlemektir:
Sivrisinek Kovucular: DEET, picaridin veya IR3535 içeren sivrisinek kovucular kullanmak.
Koruyucu Giysiler: Uzun kollu gömlekler ve uzun pantolonlar giymek.
Sivrisinekten Korunmuş Alanlar: Pencerelerde ve kapılarda sineklik kullanmak.
Sivrisinek Üreme Alanlarını Ortadan Kaldırma: Durmuş su birikintilerini, eski lastikleri, çiçek saksılarını ve su depolarını boşaltmak veya kapatmak.

Dang humması ölümcül müdür?

Dang humması, hafif semptomlarla seyreden ve tedavi edilebilen bir hastalık olmasına rağmen, bazı durumlarda ölümcül olabilen ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Dang hummasının ölümcül olup olmaması, hastalığın şiddetine ve bireyin sağlık durumuna bağlıdır. İşte detaylar:

1. Hafif Vakalar
Dang humması vakalarının çoğu hafif belirtilerle seyreder ve ciddi komplikasyonlar gelişmeden iyileşir. Bu vakalarda hastalar genellikle yüksek ateş, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları gibi belirtiler yaşarlar. Bu tür hafif vakalar nadiren ölümcül olur.

2. Ciddi Komplikasyonlar
Dang hummasının daha ciddi formları, Dang Hemorajik Ateşi (DHA) ve Dang Şok Sendromu (DSS), hayatı tehdit edici olabilir. Bu ciddi komplikasyonlar şunları içerir:

Dang Hemorajik Ateşi (DHA): Kanama, düşük trombosit sayısı ve kan plazma sızıntısı gibi ciddi belirtiler içerir. Bu durum, organ yetmezliğine ve ölümcül kanamalara yol açabilir.

Dang Şok Sendromu (DSS): Kan basıncında ani düşüş, şok ve organ yetmezliği ile karakterizedir. DSS, tedavi edilmezse ölümcül olabilir.

3. Risk Faktörleri
Bazı bireyler, dang hummasının ciddi komplikasyonlarına karşı daha yüksek risk altındadır:

Önceki Dang Enfeksiyonu: Daha önce dang virüsü ile enfekte olmuş kişiler, tekrar enfekte olduklarında daha ciddi semptomlar geliştirebilirler.

Çocuklar ve Yaşlılar: Bağışıklık sistemi zayıf olan çocuklar ve yaşlılar, daha yüksek risk altındadır.
Kronik Hastalıkları Olanlar: Diyabet, hipertansiyon veya kalp hastalığı gibi kronik hastalıkları olan bireyler, dang hummasının ciddi formlarını geliştirme riski taşırlar.

Dang humması ne kadar sürede geçer?

Dang humması, enfeksiyonun şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak farklı sürelerde iyileşebilir. İşte genel bir iyileşme süreci:
1. Kuluçka Dönemi
Süre: 4-10 gün
Açıklama: Sivrisinek ısırığından sonra virüsün belirtileri ortaya çıkmadan önceki dönemdir.

2. Akut Hastalık Dönemi
Süre: 2-7 gün
Belirtiler: Yüksek ateş, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları, bulantı, kusma ve döküntü.
Açıklama: Bu dönemde belirtiler en yoğun seviyededir ve hastalar genellikle oldukça rahatsızdır.

3. Kritik Dönem
Süre: 24-48 saat
Belirtiler: Kanama, düşük trombosit sayısı, kan plazma sızıntısı gibi ciddi belirtiler.
Açıklama: Bu dönem, Dang Hemorajik Ateşi (DHA) veya Dang Şok Sendromu (DSS) gelişirse hayatı tehdit edici olabilir. Bu nedenle yoğun tıbbi izleme gerektirir.

4. İyileşme Dönemi
Süre: 1-2 hafta
Belirtiler: Genel iyileşme belirtileri, enerji seviyesinin artması, belirtilerin azalması.
Açıklama: Hastalar genellikle bu dönemde yavaş yavaş normale dönerler, ancak tam iyileşme birkaç hafta sürebilir.

Dang humması hangi ülkelerde var

Dang humması, tropikal ve subtropikal bölgelerde yaygındır ve dünya genelinde 100'den fazla ülkede görülmektedir. Aedes türü sivrisineklerin bulunduğu ve aktif olduğu bölgelerde yaygın olan bu hastalık, özellikle aşağıdaki bölgelerde ve ülkelerde sıkça rastlanır:
- Asya ve Pasifik Adaları
- Hindistan
- Bangladeş
- Pakistan
- Sri Lanka
- Tayland
- Malezya
- Endonezya
- Filipinler
- Vietnam
- Kamboçya
- Singapur
- Çin (özellikle güney bölgeleri)
- Avustralya'nın kuzey bölgeleri
- Afrika
- Nijerya
- Gana
- Tanzanya
- Angola
- Mozambik
-  Kenya
- Sudan
- Amerika
- Brezilya
- Meksika
- Kolombiya
- Venezuela
- Peru
- Arjantin
- Paraguay
- Ekvador
- Bolivya
- Karayipler (Küba, Dominik Cumhuriyeti, Porto Riko vb.)
- Orta Amerika ülkeleri (Guatemala, Honduras, El Salvador, Kosta Rika, Nikaragua, Panama)
- Orta Doğu
- Suudi Arabistan
- Yemen
- Küresel Yaygınlık ve Artış

Dang humması nasıl bulaşır?

Dang humması, Dang virüsünün neden olduğu ve sivrisinekler aracılığıyla bulaşan bir hastalıktır. İşte dang hummasının nasıl bulaştığı hakkında detaylı bilgiler:

1. Sivrisinekler Aracılığıyla Bulaşma
Aedes Sivrisinekleri: Dang humması, Aedes aegypti ve Aedes albopictus türü sivrisineklerin ısırmasıyla bulaşır. Bu sivrisinekler tropikal ve subtropikal bölgelerde yaygındır.
Enfekte Sivrisinek Isırması: Enfekte bir sivrisinek, dang virüsünü taşıyan bir kişiyi ısırarak virüsü alır ve daha sonra başka bir kişiyi ısırarak virüsü bulaştırır.

2. Doğrudan Bulaşma Yolları
Dang virüsü genellikle insanlar arasında doğrudan bulaşmaz. Ancak bazı nadir durumlarda aşağıdaki yollarla bulaşma olabilir:

Kan Nakli: Enfekte kanın nakledilmesi ile bulaşma mümkündür.
Organ Nakli: Enfekte organların nakli sırasında bulaşma riski vardır.
Anneden Fetüse: Gebelik sırasında enfekte annenin virüsü fetüse geçirme riski vardır.

3. İnsandan İnsana Bulaşma
Dang humması genellikle insandan insana doğrudan bulaşmaz. Virüsün insandan insana bulaşması, enfekte kişinin kanı, organları veya doğrudan temas yoluyla çok nadirdir.

4. Sivrisineklerin Davranışları
Gündüz Aktiflik: Aedes sivrisinekleri genellikle gündüzleri aktif olurlar, özellikle sabah erken saatlerde ve öğleden sonraları.
Üreme Alanları: Bu sivrisinekler durgun su birikintilerinde ürerler, bu nedenle su dolu kaplar, eski lastikler, çiçek saksıları ve su depoları gibi yerler risk taşır.
Bulaşmayı Önleme Yöntemleri
Dang hummasının yayılmasını önlemek için çeşitli önlemler alınabilir:

Sivrisinek Kovucular Kullanma: DEET, picaridin veya IR3535 içeren sivrisinek kovucular kullanmak.
Koruyucu Giysiler Giymek: Uzun kollu gömlekler ve uzun pantolonlar giymek.

Sivrisinekten Korunmuş Alanlar: Pencerelerde ve kapılarda sineklik kullanmak.
Sivrisinek Üreme Alanlarını Ortadan Kaldırma: Durmuş su birikintilerini düzenli olarak boşaltmak veya kapatmak.

Dang humması aşısı var mı?

Evet, dang humması için mevcut bir aşı bulunmaktadır. Ancak, bu aşının kullanımı belirli koşullara bağlıdır ve geniş çapta uygulanmadan önce dikkate alınması gereken bazı önemli faktörler vardır.

Dengvaxia (CYD-TDV)
Dengvaxia, dang hummasına karşı geliştirilmiş ilk ve tek lisanslı aşıdır. Bu aşı, Sanofi Pasteur tarafından üretilmiş olup 2015 yılında bazı ülkelerde kullanım onayı almıştır. Aşı hakkında bilinmesi gerekenler:

Hedef Grup: Dengvaxia, daha önce dang humması geçirmiş 9-45 yaş arası bireyler için önerilmektedir. Daha önce enfekte olmamış kişilere uygulanması önerilmez çünkü bu kişilerde hastalığın şiddetlenme riski bulunmaktadır.

Aşı Rejimi: Dengvaxia, 6 aylık aralıklarla toplam üç doz halinde uygulanır.

Etkililik ve Güvenlik: Aşı, daha önce dang enfeksiyonu geçirmiş bireylerde ciddi dang humması vakalarını ve hastaneye yatışları azaltmada etkilidir. Ancak, enfeksiyon geçirmemiş bireylerde hastalığın şiddetini artırma riski nedeniyle sınırlı bir şekilde kullanılmaktadır.

Kullanım ve Onay Durumu
Dengvaxia, aşağıdaki ülkelerde belirli koşullar altında kullanım için onaylanmıştır: