Geriatrik Hastalarda (Yaşlılarda) Zihinsel İşlevler

Dikkat karmaşık bir bilişsel işlevdir. Geriatrik hastalarda dikkat, bunama, depresyon ve bedensel hastalıkların beyin fonksiyonunu etkilemesi gibi sebeplerle sık olarak bozulurDikkat karmaşık bir bilişsel işlevdir. Geriatrik hastalarda dikkat, bunama, depresyon ve bedensel hastalıkların beyin fonksiyonunu etkilemesi gibi sebeplerle sık olarak bozulur.  Dikkatle ilgili basit işlevlerde yaşlanmayla birlikte normalde çok belirgin bozulma gözlenmez. Ancak aynı zamanda bir işin birden fazla yönüyle ilgilenmek üzere dikkati bölmek karmaşık bir işlevdir ve ilerleyen yaşla oldukça bozulur. Geriatrik hastalarda belleğin değerlendirilmesi muayenenin önemli bir parçasıdır ve tanı için yol göstericidir. Hastanın performansı normal yaşlılık ile demansın, psikiyatrik hastalıklar ile demansın ayırt edilmesinde önemlidir.    Uzak belleğin değerlendirilmesinde eski olayların hatırlanmasına bakılır. Yaşlı bireyler yeni yaşantılarını hatırlamakta zorlanırken sıklıkla eskilerle ilgili zorluk çekmezler. Çalışmalar, yakın belleğin yaşa bağlı olarak bozulduğunu göstermiştir. Her on yılda performansda %10 azalma beklenebilir.  Yakın ve uzak bellek, gerek muayene ile gerekse yapılacak testlerle ayrıntılı olarak değerlendirilebilir. Yaşla birlikte bellekte olduğu gibi yürütücü işlevlerde de yıkım gözlenir. Yürütücü işlevler, planlama, organizasyon, yeni problemleri çözme, hata saptama gibi bilişsel esneklik gerektiren zihinsel becerilerdir.  Normal yaşlanmaya bağlı oluşan kognitif değişikliklerin büyük oranda yürütücü işlevlerde olduğu ileri sürülmektedir. Yürütücü işlevlerdeki kusurlar, kişinin gündelik hayatını aksatmakta ve muhakeme kusurlarına yol açarak sosyal uyumunu bozmaktadır. Algılama ile ilgili beceriler özellikle basit nesneler için genellikle yaşlılarda gençler kadar iyi olabilir. Ancak nesnelerin mekan içinde üç boyutlu olarak ve doğru yerleşimle algılanması yaşlanma ile bozulmaktadır. Benzer olarak iki boyutlu basit şekilleri çizme becerisi yaşlılarda gençlerdeki kadar iyi olabilir. Ancak üç boyutlu karmaşık şekillerin çiziminde yaşlanmakla birlikte bozulma görülebilir.

Konuşma ve Dil Becerileri

Dil ile ilgili işlevler yaşla birlikte genellikle korunur. Hatta kelime sayısı artabilir. Kelime haznesinden kelimelerin hatırlanmasında hafif bozukluklar olabilir. Ancak bu eğitim düzeyi ile değişebilen bir durumdur. Yaşlılarda depresyon ve demans gibi durumların eklenmesi ile dil becerileri azalır. Özellikle isimlendirmenin bozulmasının demansa bağlı olduğu, daha az oranla da depresyona bağlı olabileceği gösterilmiştir. Anlama, sözel akıcılık, yazma ve okuma gibi dil ile ilgili diğer özellikler de muayene sırasında gözden geçirilmelidir.

Hareket Becerileri

Hareketlerde yavaşlama normal yaşlanmaya bağlı olabileceği gibi, altta yatan bir nöropatolojik süreci de gösterebilir. Azalmış kas kuvveti veya hız, bir beyin  lezyonunu (vasküler, tümör veya metastaz) gösterebilir veya demansın belirtisi olabilir. Kompleks motor eylemleri (giyinme, yemek yeme gibi) gerçekleştirmede bozukluk olması, özgül beyin sistemlerinin işlev bozukluğuna bağlı olabilir. Motor becerilerdeki bozulma da diğer kognitif değerlendirmeler kadar normal yaşlanma ile demansı ayırmada duyarlıdır.