HER BAĞIMLILIK SÜREKLİ Mİ?

DR. ADNAN ÇOBAN
PSK.ORHAN GÜMÜŞEL

Bu tür bağımlılıklarda tıpkı diğer bağımlılık türleri gibi bir duruma bir olaya ya da bir olguya yönelik aşırı eğilim ve gereksinime dayalıdır. Biz bu bölümde aslında çok geniş olan bir alanda gençlerin sıkça yaşadığı birkaç başlığı irdeleyeceğiz.

Sosyal bağımlılıklar

Çok geniş bir kavram olan bağımlılığın ayaklarından biri de sosyal bağımlılıktır. Sosyal bağımlılıklar belki de fizyolojik etki yoksunluğundan dolayı hem tespit edilme aşamasında hem de tedaviye başlama aşamasında göz ardı edilen durumlardır. Daha çok erken çocukluk dönemi bireyselleşme süreci ve yine o dönemde çok büyük önem taşıyan benliğe ve çevreye güven mekanizmasındaki gelişim sorunları; bireyi insiyatif almada tedirgin, sorumluluklarını yerine getirmede çekinik bir kişiliğe itebilir.

Erken çocukluk dönemindeki yanlış ya da eksik yapılanma ergenlikte giderek pekişir ve gelişmekte olan kişiliğin bir parçası haline gelir. Sonuç olarak düşünen, tasarlayan fakat ortaya ürün çıkarmada yetersiz, başkalarına gereksinim duyan, kişilik kaynaklarını verimli kullanamayan, kendisini idame ettirebilmek için başkalarının yönlendirmesine mutlak bir ihtiyaç hisseden, ifade güçlüğü çeken bir yapı ortaya çıkar. Bu insanlar mükemmeliyetçi olsalar bile bir işi istedikleri gibi başaramayacakları kaygısıyla strateji oluşturma ve hedefe yönelme konusunda başarısız olabilirler.

Sosyal bağımlılıkları olan kişiler istekleri ve beklentileri karşılandığı sürece son derece uyumlu görünebilir, aksi takdirde agresifleşebilirler. Hataya toleransları düşük olabilir. Genelde eleştiriye kapalı olurlar. Eleştiriyi yapıcı bir unsur olarak algılamayıp, kişilik sınırlarının ihlali, kişiliklerine yönelik saldırı olarak görür ve kompleksif savunmalar gösterirler. Bağımlılığı çocukluk döneminde isteklerinin karşılanması yoluyla beslenen bireyler, birer yetişkin olduklarında çevreye bağımlılık geliştirebilirler. Kişiliğin diğer boyutlarında da zayıf kalmışlarsa çeşitli illegal grupların hedefi (potansiyel maşa) haline gelebilir ve ciddi bir suça eğilim riski taşıyabilirler.