KİŞİLER ARASI TERAPİLER

Bu terapi yönteminde amaçlanan depresif belirtileri azaltmak ve kişinin sosyal işlevlerini düzenleyerek kişilerarası ilişkilerde yaşanan problemleri azaltmaktır.

Kişilerarası terapi, hastanın, depresyonun oluşumuna temel hazırlayan ya da hastalığı izleyen olayları, kişiler arası ilişkileri anlayıp bu durumlarla başa çıkma becerileri edinmesini sağlamak üzere tasarlanmış bir terapi yöntemidir.  Bu sorunlar depresyon öncesinde olabildiği gibi depresyon sırasında da görülebilir. Depresyon öncesinde gelen sorunlara çocukluk döneminde rastlayabiliriz. Depresyon yaşayan erişkinlerin geçmiş yaşantıları incelendiğinde aile içi tartışmalar, baskıcı, müdahaleci ebeveyn tutumları sıklıkla görülür.  Örneğin, iş yerindeki problemlerle kliniğimize baş vuran Bayan Y’nin terapi süreci başladıktan sonra  eksik iletişim becerilerinin ve iş yerinde yaşadığı benlik saygısı ile ilgili problemlerin tetikleyici olduğu saptandı. Geçmişe dönük bir değerlendirme yapıldığında Bayan Y’nin  çocukluğunda aşırı baskıcı ve otoriter bir babayla ilişki kurmakta zorlandığı görüldü. Babanın hiçbir yaptığını beğenmediğini, kendisini sürekli eleştirdiğini söyledi. Bayan Y başarılı bir muhasebeciydi; işyerinde para ile sorunlar yaşayan babasına yardım teklif ediyor, babası ‘Sen anlamazsın’ diyerek tersliyordu. Böyle bir durumda ne yapacağını bilemediğinden içine çekiliyor ve babasıyla bir süre konuşmamayı tercih ediyordu. Bu ilişki şekli çocukluğundan beri devam eden bir süreç halini almıştı.

Kişinin beklentileri ile muhatabının verebildikleri arasında belirgin bir fark olduğunda kişi çelişkiye düşer.  Bu süreç devam ettikçe de sorun artar. Böyle bir sorunda kişiler arası terapide öncelikle amaçlanan kişinin tek yanlı beklentilerini anlamasına yardımcı olmaktır.  Bu örnekte Bayan Y’nin babasından beklentileri incelendi.  Babasının kendisi ile ilişkisinde onu bir yetişkin gibi görmesini, iş yaşamını paylaşmasını ve yaptıklarını onaylamasını beklediğini gördü.  Sonra babasının kendisinden beklentileri üzerinde duruldu. Oysa babasında kızıyla iş yaşamının inceliklerine girme arzusu yoktu, kızının okumasını bile istememişti. Babası kızından beklentilerini geleneksel kadına ait sorumluluklarla sınırlamıştı. İyi bir evlilik ve torun istiyordu.  Birbirlerinden beklentileri oldukça zıttı. Bayan Y kendi beklentilerini babasına dayatmadığı zaman ilişkinin düzelebildiğini fark edip bu şekilde iletişim kurmaya başlayınca ilişkide olumlu değişimler gözlendi.  Bu örnekte olduğu gibi kişilerarası ilişkilerde yaşanan sorunlar ve bunlarla baş etme alanında kişilerarası terapi işe yaramaktadır. Bunun yanında çözülmemiş yas olayları, başkalarıyla olan çatışmalar, kişinin yaşamındaki rol değişimlerine (evlenmek, emekli olmak..) sonucunda oluşan sorunlarda da kişiler arası terapi uygulanır. Bu terapi yönteminde amaç depresyonun belirtilerinin ortaya çıkmasını önlemek, depresyonu tetikleyen koşulları anlamak, insanların kendilerini olumsuz etkileyen durumlarla başa çıkmalarını sağlayan becerileri geliştirmelerine yardımcı olmaktır.  Bu terapi yöntemi de yaklaşık 12-18 seansı kapsar. Görüşmeler haftada birdir.

DR. OĞUZ TAN- PSK. ZEHRA EROL