Sosyetik kişilik bozukluğu, daha yaygın adıyla histriyonik kişilik bozukluğu, aşırı dramatik, dikkat çekme ihtiyacı yüksek ve başkalarının ilgisini sürekli arayan bireylerde görülen bir kişilik bozukluğudur. Sosyetik kişilik bozukluğunun (histriyonik kişilik bozukluğu) başlangıcı genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde başlar, ancak belirtiler erişkinlikte daha belirgin hale gelir. Bu bozukluğun oluşumunu tetikleyen çeşitli genetik, biyolojik ve çevresel faktörler vardır. İşte sosyetik kişilik bozukluğunun nasıl başladığını etkileyen bazı temel faktörler:Bu davranışlar, histriyonik kişilik bozukluğuna sahip bireylerin yaşamında iş, arkadaşlık veya romantik ilişkiler gibi alanlarda zorluklar yaşamasına neden olabilir. İlgilerini sürdürebilmek adına sürekli olarak yeni ve heyecan verici sosyal fırsatlara ihtiyaç duyarlar, ancak bu davranışlar uzun vadede ilişkilerde istikrarsızlığa yol açabilir.

Sosyetik Kişilik Bozukluğu Nedir?

Sosyetik kişilik bozukluğu, daha yaygın adıyla histriyonik kişilik bozukluğu, aşırı dramatik, dikkat çekme ihtiyacı yüksek ve başkalarının ilgisini sürekli arayan bireylerde görülen bir kişilik bozukluğudur. Bu bozukluğu yaşayan kişiler, toplumda ilgi odağı olmaya yönelik belirgin bir eğilim sergilerler ve çoğu zaman başkalarının onayına ve beğenisine aşırı bağımlıdırlar.

Sosyetik Kişilik Bozukluğu Belirtileri

- Dikkat çekme isteği: Sürekli olarak ilgiyi kendilerine çekmeye çalışır ve bu durumla ilgili rahatsızlık hissederler. İlginin azaldığı durumlarda huzursuz ve kaygılı hissedebilirler.

- Dramatik ve abartılı davranışlar: Bu kişiler, başkalarının ilgisini çekmek için duygularını ve davranışlarını abartılı ve dramatik bir şekilde sergileyebilirler.

- Hızlı değişen duygular: Duyguları çabuk değişir ve bu, ilişkilerinde dengesizliğe yol açabilir.

- Fiziksel çekiciliği kullanma: Başkalarının ilgisini çekmek için fiziksel görünümlerine aşırı önem verirler ve bunu bir araç olarak kullanabilirler.

- Manipülatif davranışlar: Diğer insanları kendilerine çekmek veya kendi isteklerine ulaşmak için manipülatif davranışlarda bulunabilirler.

Sosyetik kişilik bozukluğu olan insanlar nasıl davranır?

Sosyetik kişilik bozukluğu olan bireyler, sürekli olarak dikkat çekme ve ilgi odağı olma ihtiyacı içinde olduklarından, davranışları diğer insanlara aşırı dramatik ve abartılı gelebilir. Bu kişiler, başkalarının ilgisini kazanmak ve beğenilmek için sosyal ortamlarda çoğu zaman gösterişli davranışlar sergilerler. İşte onların sergileyebileceği bazı tipik davranışlar:

- Abartılı Duygusal Tepkiler: Sosyetik kişilik bozukluğuna sahip kişiler, duygusal tepkilerini aşırı şekilde gösterirler. Örneğin, küçük bir olayda bile büyük bir coşkuyla sevinip, küçük bir eleştiriyle dramatik şekilde üzülmeleri yaygındır.

- Dikkat Çekici Giyim ve Davranışlar: Fiziksel görünümleriyle dikkat çekmeye önem verirler ve sosyal durumlarda göz önünde olmak için cesur veya gösterişli kıyafetler seçebilirler.

- Flörtöz ve Çekici Davranışlar: Sıklıkla başkalarıyla flörtöz ve samimi bir ilişki kurmaya çalışırlar. İlginin kendilerinde olması için başkalarına çekici ve cazibeli görünmeye çalışabilirler.

- İlgi Odağı Olmadıklarında Rahatsızlık: Sosyetik kişilik bozukluğuna sahip kişiler, ilgiyi kaybettiklerinde veya önemsenmediklerinde rahatsızlık duyarlar. Bu durumda daha fazla ilgi çekmeye çalışacak davranışlara yönelebilirler.

- Çabuk Sıkılma ve Sabırsızlık: Dikkatleri sürekli başkalarından geldiği için kendileriyle ilgilenildiği sürece mutlu olurlar; ancak bu durum değiştiğinde kolayca sıkılabilir ve yeni ilgi arayışlarına girebilirler.

- Manipülatif Eğilimler: Başkalarını etkilemek veya yönlendirmek için olayları kendi lehlerine çeviren veya manipülatif davranışlarda bulunabilen bu kişiler, ilişkilerinde duygusal bir bağımlılık kurmaya çalışabilirler.

- Hızlı Değişen Duygular: Bu kişiler, duygusal olarak çok hızlı değişirler. Bir anda heyecan dolu ve mutlu görünürken kısa bir süre sonra öfkeli ya da üzgün hale gelebilirler.

Sosyetik  kimlik bozukluğu nasıl başlar?

Sosyetik kişilik bozukluğunun (histriyonik kişilik bozukluğu) başlangıcı genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde başlar, ancak belirtiler erişkinlikte daha belirgin hale gelir. Bu bozukluğun oluşumunu tetikleyen çeşitli genetik, biyolojik ve çevresel faktörler vardır. İşte sosyetik kişilik bozukluğunun nasıl başladığını etkileyen bazı temel faktörler:

Genetik Yatkınlık: Ailede kişilik bozuklukları veya ruhsal rahatsızlık geçmişi olan bireylerde histriyonik kişilik bozukluğunun gelişme olasılığı daha yüksek olabilir. Genetik yatkınlık, kişinin duygusal tepkilerini aşırı bir şekilde göstermesine neden olan bazı kişilik özelliklerini miras almasına yol açabilir.

Çocuklukta Dikkat ve Onay İhtiyacı: Çocukken ailenin ilgisini çekmek için sürekli onay alma ve övgü ihtiyacı hissetmek, bu kişilik bozukluğunun temellerini oluşturabilir. Örneğin, ebeveynlerin ilgisini çekebilmek için sürekli olarak abartılı davranışlar sergileyen bir çocuk, ilerleyen yaşlarda da bu davranış tarzını sürdürebilir.

Aşırı Koruyucu veya İhmalkar Aile Yapısı: Sosyetik kişilik bozukluğu olan bireyler, aşırı koruyucu veya tam tersi, duygusal olarak ihmal eden ailelerde yetişmiş olabilir. Aşırı koruyucu ebeveynlerin çocukları, başkalarından sürekli ilgi bekleyebilirken, ilgisiz ebeveynlerle büyüyen çocuklar bu eksikliği yetişkinlikte telafi etmeye çalışabilir.

Toplumsal ve Kültürel Etkiler: Kültürel olarak dış görünüş ve sosyal statüye çok fazla önem verilen toplumlarda bu kişilik bozukluğuna daha sık rastlanabilir. Özellikle dış görünüşe aşırı önem veren, popüler olmanın önemli görüldüğü ortamlarda büyümek, kişiyi sosyal etkileşimlerde dikkat çekmeye yönelik davranışlara yöneltebilir.

Ödüllendirici Davranışların Pekişmesi: Çocukken veya ergenlikte dramatik ve abartılı davranışların ödüllendirilmesi, bireyin bu tarz davranışları benimsemesine neden olabilir. Örneğin, dikkat çekmek için abartılı davranışlar sergileyen bir çocuğun, etrafındakiler tarafından övgü ya da ilgi görmesi, bu davranışları kalıcı hale getirebilir.

Travmatik Deneyimler: Çocuklukta yaşanan bazı travmatik olaylar, örneğin duygusal ihmal veya fiziksel taciz, kişinin yetişkinlik döneminde başkalarının ilgisine aşırı bağımlı hale gelmesine yol açabilir. Travma, duygusal olarak istikrarsızlık, ilgi açlığı ve başkalarının onayına aşırı bağımlılık şeklinde davranışlara yol açabilir.

Bu kişilik bozukluğu genellikle erişkinlik döneminin erken safhalarında (20'li yaşlarda) kendini göstermeye başlar ve dikkat çekme ihtiyacı, dramatik duygusal tepkiler gibi belirtilerle kendini açığa çıkarır. Tedavi edilmediğinde bu durum ilişkilerde, iş yaşamında ve sosyal çevrede zorluklara neden olabilir.

Sosyetik  kimlik bozukluğu Tedavi Yöntemleri

Histriyonik kişilik bozukluğu tedavisinde genellikle psikoterapi tercih edilir. Özellikle bilişsel davranışçı terapi, kişinin başkalarına olan bağımlılığını azaltmaya, sağlıklı iletişim becerileri kazanmaya ve kendi duygu durumlarını daha iyi yönetmeye odaklanır.