YAŞLANMA SÜRECİ AYNI

CUMHURİYET BİLİM TEKNİK EKİ

Birçok maymun türünde dişiler erkeklerden daha uzun yaşıyor. Bilimciler insan ve maymun arasındaki karşılaştırmayı yaptı.

İnsan ve maymun arasındaki karşılaştırma, primatlar arasında en uzun ömürlünün insan olduğunu gösterse yaslanma süreci arasında çok da önemli farklılıklar bulunmuyor.

Biyologlar bugüne kadar insanların uzun yasam sürelerince daha farklı ve daha yavaş yaslandıklarını sanıyorlardı. Iowa Eyalet Üniversitesi'nden Anne Broni kowski ve Duke Üniversitesi'nden Susan Alberts yedi farklı tür içinde yaklaşık olarak 3000 maymunun yaslanma sürecini inceledi. Bunlar Madagaskar'da yasayan Sifaka lemurları, Kosta Rica'daki baslıklı maymunlar, Brezilya'daki örümcek maymunları, Mangabey maymunları, Kenya şebekleri, şempanzeler ve gorillerdi.

Yaşlanma süreci, yasam süresince ölüm olasılığının ne şekilde değiştiğinin incelenmesiyle ölçülür. Buna göre tüm maymun türlerinde aşağı yukarı aynı olan yaslanma süreci insan için de tipik diyor bilim insanları.

Genç yaslardaki yüksek riskin ardından göreceli olarak güvenli bir evre geliyor. Daha sonra ise ölüm olasılığı devamlı olarak artıyor. Diğer bir noktada da insanlar en yakın akrabalarına benziyorlar. İncelenen tüm maymun türlerinde dişiler daha uzun yasıyor ve erkekteki ölüm riski daha önce yükselmeye başlıyor.

Sadece Brezilya'da yasayan örümcek maymunları bir istisna olarak kalıyor. Bu türdeki erkekler dişiler kadar uzun yasıyor ve ölüm olasılığı riski de dişilerdeki gibi yükseliyor.

Bilim insanları bunu erkek maymunların dişiler için rekabet ederken çok az saldırgan davranmalarına bağlıyorlar. Oysa Sifaka lemurlarının davranışları tamamen farklı.

Erkek lemurlar hayatları boyunca dişiler için kıyasıya rekabet ettikleri için hızlı yaslanıyor ve erken ölüyorlar. Yaslanma sürecindeki farklılıklar akrabalıkla değil daha çok yasam biçimleriyle ilgili. Bu da insanın uzun ömür süresine rağmen tipik bir  primat olduğunu göstermekte.