Yeni ay aracı tartışma başlattı

6 Eylül'de fırlatılması planlanan küçük, insansız bir uzay aracı, NASA'nın artık ne yapması gerektiğiyle ilgili siyasi soruları gündeme getirdi.

6 Eylül'de fırlatılması planlanan küçük, insansız bir uzay aracı, NASA'nın artık ne yapması gerektiğiyle ilgili siyasi soruları gündeme getirdi.

Smart Car boyutundaki Lunar Atmosphere and Dust Environment Explorer (Ladee) isimli aracın Ay'ın yörüngesine girmesi 30 gün sürecek. Araç sonraki 30 günü ekipmanlarını kontrol ederek geçirecek ve 100 gün boyunca bilimsel çalışmalar yaparak atmosferdeki su moleküllerini arayıp Ay'ın yüzeyindeki toz tabakasıyla ilgili veri toplayacak. Ladee daha sonra ayın yüzeyine çakılacak. Araştırmanın sonuçları gelecekte Ay'a yapılacak insanlı keşif yolculuklarına hazırlanmak adına faydalı olabilir. Ancak NASA'nın planlanmış bir misyonu yok. Obama yönetimi Constellation adı verilen Ay'a yolculuk programını 2010'da iptal etti. Texas'taki Ay ve Gezegen Enstitüsü'nden kıdemli araştırmacı David Kring, "Atmosfer ve tozun gelecekteki insan keşiflerini nasıl etkileyebileceğini anlamak için bir uzay aracı göndermeyi planlarsanız ancak gelecekte insan gönderme planınız yoksa, projenin hedefleri kısmen o rtadan k alkmış o lur" diyor. Diğer ülkeler de Dünya'nın uydusuna ilgi duymaya başladı. Çin bu yılın sonunda ilk keşif aracını göndermeyi planlıyor. Hindistan, Japonya, Rusya ve Avrupa Uzay Ajansı'nın çalışmalarına devam ettikleri insansız misyonları var. Google ise Lunar X Prize adında bir yarışma düzenliyor ve 2015'e kadar Ay'a robotik bir uzay aracı gönderen ilk şirkete 20 milyon dolar teklif ediyor. Kongre'nin bazı üyeleri bir asteroite astronot göndermek gibi uzayla ilgili mevcut hedeflerinin peşinde koşmak yerine Ay'a yönelmesi için geçenlerde NASA'ya çağrıda bulundu. NASA'nın sözcülerinden biri, Ladee uzay aracının maliyetinin 125 milyon dolar, misyonun bütçesinin ise 250 milyon dolar olduğunu söyledi. Daha sonra aynı tasarımı kullanarak üretilen bir araçta bu maliyet düşecek. Ladee misyonunda görevli proje uzmanı Richard Elphic, bilim insanlarının Ay'ın kutuplarındaki buzun oraya nasıl ulaştığını anlamaya çalıştığını söylüyor. Ay'ın atmosferindeki su moleküllerinin kutuplara taşınmış ve orada donmuş olabileceğini tahmin ediyorlar. Ay yüzeyinin altındaki suya dair kanıtlar, son yıllarda bir Hint uzay aracında bulunan NASA'nın finanse ettiği bir cihazla keşfedildi. Geri dönecek olan misyondan elde edilecek veriler, Ay'ın su döngüsüyle ilgili tablonun tamamlanmasına yardımcı olabilir. Uzay aracı aşırı ufak taneli olan ama Ay'ın yüzeyinde kendisini aşındıracak rüzgâr ya da su bulunmadığından sivri ve keskin köşeleri bulunan ay tozunu inceleyecek. Araştırmacı Sarah Noble, "Eğer gözünüze ya da cildinize gelirse canınızı acıtır" diyor. Toz, ekipmanlara ve uzay giysilerine zarar verebildiği için hem robotlar hem de insanlar açısından risk teşkil ediyor. Elphic tozun atmosferde nasıl hareket ettiğini anlamanın, bilim insanlarının Ay'a uzun süreliğine gönderilecek keşif araçlarına daha iyi hazırlanmasını sağlayacağını söyledi. THE NEW YORK TIMES