Bipolar mıyım? Değil miyim?

Hiç kimsenin ruh hali %100 düzenli değildir. Zorlu bir durumla karşılaştığınız moralinizin bozulması veya hayatınız yolunda gittiğinde mutlu olmanız normaldir.

Fakat eğer bipolar bozukluğunuz varsa, yükselmeler ve düşmeler çok daha aşırıdır ve bazen rastgele görülebilirler. İyi haber şu ki, tedavi ve bazı sıkı çalışmalarla, bu hastalığın yaşamınız üzerindeki etkisini kontrol edebilirsiniz.

Bipolar Bozukluk Belirtileri

Doktorlar bu duruma neyin sebep olduğunu bilmiyorlar, ve  manik depresyon olarak adlandırıyorlar. Bunun sebebi beyin yapısı olabileceği gibi (ruh halini, davranışı ve düşünmeyi kontrol eden yollar veya devreler) beyin kimyası da olabilir. Genellikle genetiktir, çünkü çoğu zaman kişinin ailesinde de olur. Herkes her yaşta bipolar bozukluk alabilir, ancak çoğu kişi 25 yaşından önce belirtiler gösterir.

Bipolar bozukluk genellikle iki zıt faz için bilinir: depresyon ve mani. Depresyonda, üzgün, umutsuz ve değersiz hissedebilirsiniz. İntihar hakkında bile düşünebilirsiniz.  Depresyona göre daha az gerçekleşme eğiliminde olan manik dönemler (hipomani veya mani), olağandışı bir enerji patlaması içerir.

Mutlu olmak ve manik olmak arasındaki fark nedir? Case Western Reserve Üniversitesi'nde duygu durum bozuklukları programının yöneticisi Doktor Joseph Calabrese, “Başlangıçta yaptığınızdan çok daha enerjik olacak, normalden daha yüksek sesle ve daha hızlı konuşacak ve uyku gereksiniminin azaldığını fark edeceksiniz” diyor.

Ayrıca, karar verme yeteneğin devre dışı olacak. Calabrese, "İnsanlar sonuçları düşünmeden hızlı bir şekilde işler yapıyor" diyor. Örneğin, çok fazla para harcayabilir, dürtüsel seks yapabilir veya yasalarla başınız belaya girebilir. Maninin aktif döneminde, diğer insanlardan daha iyi ya da daha önemli olduğunuzu hissedebilirsiniz. Gerçekten orada olamayan sesleri duyabilirsiniz.

Nasıl Yardım Alınır?

Yaklaşık 10 milyon Amerikalı bipolar bozukluğa sahiptir, ancak çoğu bunu bilmiyor. Calabrese, "Bipolar bozukluğu olan kişilerin yüzde 20 ila 40'ı arasında doğru bir şekilde teşhis konmuyor ya da hiç teşhis edilmiyor" diyor.

Niye? Pek çok insan, kendilerini depresyonda hissetmedikleri sürece yardım aramazlar. Ulusal Akıl Hastalıkları Birliği tıbbi direktörü ve Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde klinik yardımcı doçent doktor, Ken Duckworth, “Bir kişi depresif aşamada yardım almaya başlarsa, bipolar bozukluk, farkedilmeyebilir” diyor.

Doktora depresyon döneminde görünürseniz, ve tamolarak sıkıntılarınızı belirtemezseniz bir antidepresan tedavisi ile oardan ayrılmanız kaçınıomaz olabilir. Bipolar bozukluğunuz varsa, bu ilaç işe yaramayabilir ve bazen mani getirebilir. Doğru tedavi, ruh halinizi yükselten, lityum gibi bir ilaçtır. Hem depresif hem de manik atakların önlenmesine yardımcı olabilir. Manik bir evredeyseniz, moralinizin bozulmasını hiçbir zaman istemeyeceğiniz kadar mutlu ve üretken hissedebilirsiniz. Ancak "depresyonu her zaman mani izliyor" diyor Calabrese.

Doğru Teşhis için ipuçları

Bipolar bozukluk olabileceğini düşünüyorsanız, doktora giderken yanınızda bir aile üyesini götürün. Calabrese, "Aile üyeleri ruh halindeki yükselme dönemlerini tanımlayacak" diyor.

Bipolar bozukluk tanısı konan akrabalarınız olmasa bile, aile geçmişinizi tam olarak gözden geçirmek te yardımcı olacaktır. Bipolar bozukluğu olan kişilerde genellikle endişe bozuklukları, Duygu durum bozuklukları ve migren gibi başka durumlar vardır.

Bazı kişilerde alkol veya uyuşturucuları suiistimali görülür, bu da ruh hali dalgalanmalarına veya mani veya depresyonu taklit eden belirtilere neden olabilir.

Doktorunuz tanı koymak için birçok karmaşık semptomu çözmek zorunda kalacaktır. Sizde doktorunuza karşı neler olup bittiği konusunda dürüst olun. Ayrıca sürece zaman ayırmaya istekli olmalısınız. Calabrese, bir doktorun bipolar bozukluğu 30 dakikada teşhis edemediğini söylüyor.

Çaba Buna Değer

Doktor Duckworth  “İyi bir doktor bulmakta zorlanıyorsanız, yerel bir akademik tıp merkezine ulaşın” diyor

Ayrıca, ilacın tedavinin sadece bir parçası olduğunu söylüyor. Stresi kontrol altında tutmanız, düzenli egzersiz yapmanız ve yeterli uyku almanız gerekir. “Vardiyalı çalışmayın, alkol ve uyuşturuculara dikkat edin, stres düzeyinize dikkat edin ve sevgi dolu ilişkiler kurun” diyor.

Bu hastalığı yönetmek için çalışmak gerekiyor, ancak çaba buna değer. Depresyon ve Bipolar Destek İttifakı Başkanı (DBSA) Başkanı Allen Doederlein, “ Bipolar bozukluğa sahip olan insanlar sağlıklarını elde edebiliyorlar, mutlu ve üretken bir yaşam sürebiliyorlar” diyor.

WEBMD / Zeynep Güçlücan