KİMLER DAHA ÇOK SİNİRLİ OLUYOR?

Günlük hayatımızda stres nedeniyle hemen hepimiz sinir çıkışları yaşarız. Bu çok doğaldır. Ancak, asabiyet hastalık haline geldiğinde işler değişir. Tedavi gerektiren bu halleri kabul eden kişiler sinirli olmayı atlatabiliyor, etmeyenler ise ailesinden bile olabiliyor...

Sinirlilik başlı başına bir psikiyatrik bozukluk değil, bazı psikiyatrik bozuklukların belirtisidir. Bazı hastalıklar ve kişilik yapıları insanı sinirli yapar. 'Aralıklı patlayıcı bozukluk' adlı hastalıkta, kişi şiddetli öfke patlamaları yaşar. Depresyon geçiren, panikatak gibi kaygı bozuklukları yaşayan kişiler de genellikle sinirli olurlar.

Memory Center Nöropsikiyatri Merkezi'nden Psikiyatr Dr. Oğuz Tan, insanlarda aşırı asabiyete sebep olan nedenleri anlattı...

AŞIRI DUYGULAR RUH HALİNİ BOZUYOR

Duygularında aşırı ve hızlı iniş çıkış yaşayanlar, asabidir: Sizi birgün göklere çıkarır, ertesi gün yerin dibine batırırlar. Birgün çılgınca âşık olur, ertesi gün aldatırlar.

Antisosyal kişiliği olanlar şiddetli öfke patlamaları geçirirler: Küçük sebepler yüzünden adam bıçaklayanlar, yok yere cinayet işleyip sonra cezaevlerinde sürünenler genellikle bu kişilerdir. Stresli iş ve mutsuz aile hayatı, alkol ve madde kullanımı sinirliliği artırır.

Takıntılı, titiz, mükemmeliyetçi kişiler çoğunlukla sinirlidirler: Bunlar kılı kırk yaran, her şeye dikkat eden, en küçük hatayı gören insanlardır. Sabit fikirlidirler. At gözlüğü takmış gibidirler. Bardağın hep boş tarafını görür, her şeyi eleştirirler. Aslında son derece dürüst, çalışkan, ahlaki değerlere aşırı önem veren, son derece sorumluluk sahibi, sizi sizden çok düşünen kişilerdir. Bu olumlu özellikleri sebebiyle, diyelim bir kadın, bu tür bir kocadan boşanmaya kalktığında, çevreden 'Gül gibi kocan var, deli misin, daha iyisini nereden bulacaksın?' tarzında tenkitler alır. Halbuki her şeyde kusur gören, her şeyi eleştiren, her işin mükemmel olmasını isteyen bir insanla yaşamak zordur.

Şüpheci insanlar sinirlidirler: Her sözün, her bakışın ardında bir kötü niyet ararlar. Onlara göre, insan insanın kurdudur. Kardeşe, anneye-babaya bile güvenmek ahmaklıktır. Eşlerini aşırı derecede kıskanır, onları şiddetli baskı altında yaşatır, kendileri de aldatılma korkusuyla yaşarlar. Bu yüzden kendilerine âşık olan eşlerini hayatlarından bezdirir, sevgisini kaybederler. İşyerlerinde ayaklarının kaydırılacağından hep kaygılanırlar. Bu güvensizlik duyguları içinde şüpheci kişi her şeye sinirlenir.

Tedavisi var

Sinirliliğin tedavisi, altta yatan sebebe bağlıdır:

- Sebep depresyon veya kaygı bozukluğu ise tedavide başarı oranı yüksektir. Bu kişilerde sinirlilik sonradan başlar veya hep sinirli oldukları halde bir dönemde artış gösterir. Sinirli olduklarını kabul ederler, çevrelerindeki insanları kırdıkları için pişmanlık duyarlar. Artık, uyku, sersemlik yapmayan, 'müsekkin' sınıfına dahil olmayan, bağımlılığa yol açmayan ilâçlarla öfke patlamaları kontrol altına alınabiliyor..
- Sinirliliği hastalığa bağlı değil de, kişiliklerine bağlı olanların tedavisi zordur. Bunlar ya sinirli olduklarını kabul etmeyenler ya da 'Kendimi bildim bileli hep sinirliydim' diyenlerdir. Sinirli olduklarını kabul etseler bile çevrelerindeki insaların öfke yağmuruna maruz kalmayı hak ettiklerini düşünürler. Haklı bile olsalar tepkilerinin aşırı olduğunu fark etmezler.