Zeka Testleri Neyi Ölçüyor

Genel olarak bir bireyin düşünme yapısını, algılama şeklini, sorunlara çözüm bulma yetisini ve çözüm sürecini yönetebilme performansını ölçmeye yarayan zeka testi, hem ülkemizde hem de dünya genelinde çok çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilir.

Zeka Testi

Bu test ile bireyin beyninde yer alan her bir bölgenin işlevi gözlemlenir ve bu bölgelerden hangilerinin baskın veya zayıf olduğu belirlenir. Böylece bireyin yüksek performans gösterdiği alanlar ortaya çıkar. 

Zeka Testi Nedir, Çeşitleri Nelerdir?

Halk arasında zeka testi ile karıştırılan IQ testi, Intelligence Quotient kavramının kısaltılmış halidir ve zeka düzeyinin ölçülme sürecinin sadece bir parçasıdır. Zeka testi nedir, çeşitleri nelerdir gibi sorular sıklıkla karşımıza çıksa da, günümüzde henüz çoğu kişi tarafından tam olarak yanıt verilemeyen sorulardır.

Zeka testi insanların birçok açıdan beyinsel işlevini ölçen testlerin bütünüdür. Bu süreçte genellikle;

●    Mantıksal zekayı ölçen IQ testi,
●    Duygusal zekayı ölçen EQ testi,
●    Ruhsal zekayı ölçen SQ testi uygulanır.

IQ testi ile bireyin zeka yaşı, gerçek yaşına bölünür ve 100 ile çarpılır. Ortaya çıkan sonuç, bireyin IO seviyesidir ve bu seviye mantıksal zekayı belirler. Eğer bireyin mantıksal zekası çok yüksek ise, birey beyninin sol lobunu daha çok kullanmaya eğilimlidir. EQ testi, bireyin duygusal zekasını ölçer.
Duygusal zeka testi sonucunda yüksek puan alan kişilerin beyinlerindeki sağ lob, çok daha fazla kullanılır. Ayrıca duygusal zekası yüksek olan bireylerin sosyal ilişkileri gelişkin olur. Ruhsal zeka ise, bireyin kendi içsel dengesini yansıtır. Ruhsal zeka seviyesi yüksek olan bireylerin hayal gücü kuvvetlidir ve sözel yeterlilikleri dikkat çekicidir.

Bu testlerin her biri sakin bir ortamda yapılmalıdır. Buna ek olarak ortamda dikkat dağıtıcı herhangi bir ses ya da görsel bulunmamalıdır. Testlerin uygulanması ise farklı şekillerde gerçekleştirilebilir. Bazı testler bireysel uygulama için ideal iken, bazıları grup çalışması gerektirir.

Zeka Testi Hangi Durumlarda Yapılır?

Zekayı ölçen testlerin ne zaman yapılacağı çoğu kişi için bir muammadır. Aslında ebeveynler bu tür testlerden çekinmemeli ya da kaçınmamalıdır. Aksine çocukların zeka konusundaki yeterliliklerini belirlemelerine yardımcı olan bu testler, geleceklerinin çok daha sağlam temeller üzerine kurulmasına yardımcı olur.

Bununla birlikte özellikle;

●    Alt ıslatma,
●    Hiperaktivite,
●    Okul korkusu,
●    İçe kapanıklık,
●    Öğrenme güçlüğü gibi sorunlar söz konusu olduğunda, çocukların alanında uzman kişilere gösterilmesi ve çocuklara gerekli testlerin uygulanması önemlidir.

Böylece çocukların güçlü ve zayıf yanları belirlenir. Bu da çocukların kendilerine en uygun eğitim şekli ve aktiviteler için yönlendirilmesine olanak sağlar.

Zeka Testi Nasıl Yapılır?

Zeka testi veya IQ testi nasıl yapılır sorularının cevabı aslında oldukça basittir. Bireyin zeka potansiyelini ölçmeye yarayan bu tür testlerde formül şu şekildedir:

Zeka yaşı / Gerçek yaş x 100

Bu formülün sonucu zeka yaşını belirler. Bu noktada yaş, cinsiyet gibi farklar gözetilmez. Elde edilen zeka testi sonuçları kapsamında, bireyin kendisini en iyi şekilde yetiştirmesi için yönlendirmeler yapılır. Böylece birey çok daha kaliteli bir yaşama adım atabilir.

Zeka Testi Sonuçları Nasıl Yorumlanır?

Zeka testleri söz konusu olduğunda doğru uygulama kadar doğru yorumlama da oldukça önemlidir. Testlerin sonucunda elde edilen verilere göre, çocuğun yaş grubu için geçerli olan puan aralıklarına bakılır. Her bir puan aralığı farklı şekilde yorumlanır. Çocuğun puanı hangi aralıkta yorumlama buna göre yapılır.

Zeka testleri kapsamında gerçekleştirilen uygulamalar çocuğun becerilerini gösterir. Örneğin; görsel zeka testi sonucu çocuğun görsel hafızasını ve bu alandaki yorumlama biçimini gösterir. Böylelikle çocuğun yaşam kalitesini yükseltmek için gerekli önlemler alınır.

Endişe duymak zekanın bir parçası

Anksiyete hastalarının beyin MR'larında yapılan incelemede normal insanlara göre zekâ seviyelerinin yüksek olduğu ortaya çıktı. Endişe duymanın da zekanın bir parçası olduğu ortaya çıktı.

Zeka Testi Yaparken Nelere Dikkat Edilir?

Zekayı ölçen birçok test mevcuttur. Bu tür testlerin uygulanma sürecinde dikkat edilmesi gereken pek çok husus bulunur. Bunların başlıcaları şu şekildedir:

●    Uygulanan test geçerli olmalıdır.
●    Testin yapılacağı alan özel olarak belirlenmelidir.  
●    Ortam sessiz olmalıdır.
●    Test dikkat dağıtan görsellerden arındırılmış bir alanda yapılmalıdır.
●    Alanında uzman birinin gözetmenliği altında test uygulanmalıdır.
Testin uygulanma şekli kadar, güvenilir olması da büyük önem taşır. Özellikle;
●    Stanford-Binet,
●    Wechsler,
●    Leiter gibi testler günümüzde oldukça yaygın kullanılır.

IQ Puan Tablosu

Halk arasında zekayı ölçmek amacıyla en çok bilinen ve yaygın olarak araştırılan, IQ testidir. Bireyin mantıksal zekasını ölçen bu testin sonuçları rakamsal değerlerle ifade edilir ve her bir değer aralığı farklı şekilde yorumlanır. IQ puanları ve açıklamaları şu şekildedir:

●    156 ve üzeri – Dahi,
●    140-155 arası - Çok üstün zeka,    
●    126-140 arası - Üstün zeka,
●    111-125 arası - İleri zeka,
●    91-110 arası - Normal zeka,
●    76-90 arası - Sınırda zeka,
●    51-75 arası - Hafif zeka geriliği,
●    26-50 arası - Orta düzey zeka geriliği,
●    0-25 arası - Ağır zeka geriliğidir.

Zeka Testi Nerede Yapılır?

Günümüzde internet ortamında veya kalabalık ortamlarda IQ testi veya zeka testi oyunu bireyler tarafından yaygın olarak kullanılsa da, bu tür testlerin özel olarak hazırlanmış olan zeka testi merkezi veya zeka testi yapan hastaneler gibi özel ve bu amaç için oluşturulmuş yerlerde yapılması gerekir.

Bununla birlikte zekayı ölçen birçok farklı test türü bulunur. Bunların her biri, testin nerede ve ne şekilde yapılacağını gösterir. Örneğin; bazı testler sadece kağıt üzerindedir. Bazıları ise uygulamalıdır. Ayrıca testlerden bir bölümü grup çalışması ile gerçekleştirilirken, diğerleri bireysel çalışma gerektirir.

En Çok Kullanılan Zeka Testleri Nelerdir?

Zekayı ölçen çok sayıda test türü bulunsa da, en çok kullanılan zeka testi 2019 örnekleri şu şekilde sıralanabilir:

●    Stanford-Binet Testi(SB-V)

Bu test ile bireylerin sözel, soyut, görsel ve nicel yargılama performansları ölçülür. Ayrıca kısa süreli bellek alanları incelenir.
●    Wechsler Yetişkin Testi (WAIS-I)

Yetişkinlere uygulanan bu test; bireyin sözel muhakemesini, sözcük dağarcığını, işitsel dikkatini ve uzun süreli belleğini ölçümlendirir. Böylece bireydeki sözel becerilerin yeterliliğine bakılır.
●    Wechsler Çocuk Testi (WISC-R)

6 ile 16 yaş aralığında olan bireyler için özel olarak uygulanan bu test, Wechsler Yetişkin Testi ile benzer ölçümler yapar. Aradaki fark testin çocuklara uygun şekilde hazırlanmasıdır. Bu noktada zeka testi oyunları gibi eğlenceli zeka testi tercih edilir.
●    Leiter Testi

Konuşma ve işitme sorunu olan çocuklara uygulanan bu test, çocukların zihinsel performansını gösterir. Leiter testi içerisinde sözel yetenek soruları yoktur. Genel olarak bir performans testidir. Özellikle görsel zeka ve görsel hafıza üzerine odaklanan bu test, bireyin sözel olarak kendini ifade edebilme yeterliliğine dikkat etmez.

Zeki insanlar daha mı sağlıklı?

Araştırmayla ilk kez zeka ve sağlık arasında bir ilişki olduğu tespit edildi. Zeki insanlar daha mı sağlıklı? Buna göre, zeki kişiler genetik olarak sağlıklı olmaya daha yatkın. Zira, düşünsel kabiliyetler ve hastalıklarla ilgili gen biçimi aynı.