Yangın ve duman anında kendimizi koruyabilmek için önceden hazırlıklı olmak ve doğru adımları bilmek büyük önem taşır. Yangın anında soğukkanlı davranmak, doğru tahliye yollarını bilmek ve duman zehirlenmesini önleyici tedbirler almak hayat kurtarıcıdır. Yangına karşı bilinçli olmak, hem bireysel güvenliğinizi hem de sevdiklerinizin güvenliğini artıracaktır. Yangın ve duman, beklenmedik anlarda ortaya çıkabilen ciddi tehditlerdir. Evde, iş yerinde veya kamusal alanlarda meydana gelebilecek bir yangın durumunda doğru hareket etmek hayat kurtarıcı olabilir. Bu makalede, yangın ve duman anında korunma yöntemlerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Yangın ve Dumanın Tehlikeleri Nelerdir?

Yangın sırasında ortaya çıkan duman ve ısı, insan sağlığı için büyük bir tehdit oluşturur. Dumanın içeriğinde bulunan karbon monoksit, karbon dioksit ve diğer zehirli gazlar, bilinç kaybına ve ölüme neden olabilir. Ayrıca, alevlerin yayılması hızlı olduğu için yangın anında zamanında ve bilinçli bir şekilde hareket etmek kritik önem taşır.

Yangın Anında Yapılması Gerekenler

Yangın anında uygulanması gereken adımları şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Sakin Kalın ve Panik Yapmayın
Panik, yanlış kararlar vermeye neden olabilir. Yangın anında hızlı ama bilinçli hareket etmek gereklidir.

2. Yangını Erken Fark Edin ve Alarm Verin
Yangın belirtilerini (duman, koku, alev) fark ettiğinizde derhal yangın alarmını aktif hale getirin ve çevrenizdekilere haber verin.

3. Yangın Söndürücü Kullanın
Küçük çaplı yangınlarda, uygun yangın söndürücü kullanarak müdahale edilebilir. Ancak alevler kontrolden çıkmışsa, yangın söndürücü yerine güvenli bir şekilde tahliye edilmeye odaklanmalısınız.

4. Acil Çıkış Yollarını Kullanın
Binadaki acil çıkış yolları ve tahliye planlarını önceden öğrenmek ve uygulamak önemlidir. En yakın acil çıkış noktasına yönelin ve asla asansör kullanmayın.

5. Eğilerek İlerleyin
Duman yükselir; bu nedenle yangın sırasında mümkün olduğunca yere yakın durarak ve eğilerek hareket edin. Böylece daha temiz hava soluyabilirsiniz.

6. Kapıları Kontrollü Açın
Kapıyı açmadan önce arkasında yangın olup olmadığını anlamak için elinizin tersiyle kapıyı kontrol edin. Kapı sıcaksa açmayın ve alternatif bir çıkış yolu arayın.

7. Ağız ve Burnunuzu Nemli Bir Bezle Kapatın
Duman solumamak için ağzınızı ve burnunuzu nemli bir bezle kapatarak nefes almaya çalışın.

8. Yardım Çağırın
Binadan çıkamıyorsanız 112 Acil Servisi arayarak bulunduğunuz konumu bildirin. Cam veya diğer uygun yollarla dikkat çekmeye çalışın.

Duman Zehirlenmesine Karşı Önlemler

Yangın sırasında en büyük tehlikelerden biri de duman zehirlenmesidir. Dumanın zararlarını en aza indirmek için şu önlemleri alabilirsiniz:

- Yangın alarmı ve duman dedektörlerini düzenli olarak kontrol edin.
- Acil durum maskeleri bulundurun.
- Dumanın yoğun olduğu bölgelere girmeyin.
- Kapı ve pencereleri kapatarak dumanın yayılmasını önleyin.

Yangın Öncesinde Alınması Gereken Tedbirler

Yangın tehlikesine karşı önceden alınacak önlemler, olası bir yangının etkilerini en aza indirmek için hayati önem taşır:

1. Yangın Söndürme Cihazı Edinin ve Kullanmayı Öğrenin
Evde veya iş yerinde yangın söndürücü bulundurmak, erken müdahaleye olanak tanır.

2. Elektrik Tesisatını Kontrol Ettirin
Eski ve hasarlı elektrik tesisatları yangına neden olabilir. Düzenli bakım yaptırmak riskleri azaltır.

3. Güvenli Isıtıcı Kullanımı
Elektrikli ısıtıcılar veya soba gibi cihazların güvenli kullanımına dikkat edilmelidir.

4. Yangın Tatbikatları Yapın
Evde ve iş yerinde yangın tatbikatları yaparak olası bir yangın anında doğru hareket edebilmek için önceden hazırlıklı olun.

Yangın Sonrasında Yapılması Gerekenler

Yangın kontrol altına alındıktan sonra da dikkat edilmesi gereken hususlar bulunmaktadır:

- Güvenlik görevlilerinin veya itfaiyenin yönlendirmelerine uyun.
- Yapıyı tamamen terk etmeden önce gaz ve elektrik kaynaklarının kapatıldığından emin olun.
- Solunum yolu problemleri veya yaralanmalar için tıbbi yardım alın.

Yangınlarla ilgili en çok sorulan ve merak edilen soru ve cevapları hangileridir?

1. Yangın anında ilk olarak ne yapmalıyım?
Cevap:
Öncelikle sakin kalmalı ve yangın alarmını devreye sokmalısınız. En yakın acil çıkış yoluna yönelin, asansör yerine merdivenleri kullanın ve dumanı solumamak için eğilerek ilerleyin.

2. Yangını nasıl fark edebilirim?
Cevap:
Yangın genellikle duman, yanık kokusu, ani sıcaklık artışı ve alarm sistemlerinin devreye girmesiyle fark edilir. Duman dedektörleri ve yangın alarmları erken uyarı sağlamak için önemlidir.

3. Evde yangın çıkmasını nasıl önleyebilirim?
Cevap:
Elektrik tesisatınızı düzenli kontrol ettirin, prizleri aşırı yüklemeyin, yanıcı maddeleri güvenli şekilde saklayın, mutfakta dikkatsizliği önleyin ve yangın söndürme ekipmanlarını bulundurun.

4. Yangın söndürme cihazı nasıl kullanılır?
Cevap:
Yangın söndürücüyü kullanırken "P.A.S.S." (Çek, Yönlendir, Sık, Süpür) yöntemini uygulayın. Pimi çekin, alevin tabanına yönlendirin, tetiğe sıkın ve süpürerek söndürmeye çalışın.

5. Hangi tür yangın söndürücü hangi yangında kullanılır?
Cevap:

- A Sınıfı Yangınlar: Katı maddeler (odun, kağıt) için su bazlı söndürücüler.
- B Sınıfı Yangınlar: Sıvı maddeler (benzin, yağ) için köpüklü veya kuru kimyevi tozlu söndürücüler.
- C Sınıfı Yangınlar: Gaz yangınları için kuru kimyasal tozlu söndürücüler.
- D Sınıfı Yangınlar: Metal yangınları için özel toz söndürücüler.
- E Sınıfı Yangınlar: Elektrik yangınları için karbondioksit (CO2) söndürücüler.

6. Duman solunursa ne olur?
Cevap:
Duman solumak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir; baş dönmesi, mide bulantısı, nefes darlığı ve bilinç kaybı gibi etkiler görülebilir. Duman solunmaması için ağız ve burnu nemli bir bezle kapatmak gerekir.

7. Yangın anında asansör kullanılır mı?
Cevap:
Hayır, yangın anında asansör kesinlikle kullanılmamalıdır. Elektrik kesintileri veya yangının yayılması nedeniyle asansörde mahsur kalma riski vardır. Merdivenleri kullanmak en güvenli seçenektir.

8. Yangın merdiveni kullanırken nelere dikkat edilmeli?
Cevap:
Yangın merdiveni kullanırken acele etmemeli, duman varsa mümkün olduğunca yere yakın durulmalı ve merdivende birikme olmamasına dikkat edilmelidir.

9. Evde yangın tatbikatı ne sıklıkla yapılmalıdır?
Cevap:
Yangın tatbikatı yılda en az iki kez yapılmalı ve aile bireyleri acil çıkış planını uygulamalıdır.

10. Elektrik yangınlarında ilk müdahale nasıl yapılır?
Cevap:
Elektrik kaynaklı yangınlarda su kesinlikle kullanılmamalıdır. Öncelikle elektrik kaynağını kapatıp, karbondioksit (CO2) veya kuru kimyevi toz içeren yangın söndürücülerle müdahale edilmelidir.

11. Yangın sırasında kapı sıcaksa ne yapmalıyım?
Cevap:
Kapı sıcaksa açmayın, çünkü bu durumda arkasında büyük bir yangın olabilir. Alternatif bir çıkış yolu bulun veya odada kalıp hava geçişini engelleyerek yardım bekleyin.

12. Yangın alarmı çaldığında ne yapmalıyım?
Cevap:
Derhal bulunduğunuz binayı tahliye edin, tahliye planına uygun olarak hareket edin ve kişisel eşyalara takılmadan güvenli bir mesafeye çıkın.

13. Mutfakta çıkan yangına nasıl müdahale edilmelidir?
Cevap:
Yağ yangınlarında su kullanılmamalıdır. Tavayı ocaktan uzaklaştırıp üzerini bir kapakla örtün veya yangın söndürücü kullanarak alevi boğmaya çalışın.

14. Çocuklara yangın güvenliği nasıl öğretilmelidir?
Cevap:
Çocuklara basit tahliye planları gösterilmeli, 112 gibi acil numaralar öğretilmeli ve yangınla ilgili simülasyonlar düzenlenerek bilinçlendirilmelidir.

15. Yangından korunma için evde hangi önlemler alınmalıdır?
Cevap:

- Duman dedektörleri düzenli kontrol edilmelidir.
- Yangın söndürücüler kolay ulaşılabilir bir yerde tutulmalıdır.
- Mutfakta yemek pişerken ocak başında kalınmalıdır.
- Elektrikli cihazlar kullanılmadığında prizden çekilmelidir.